در این کتاب روند تاریخی و زمینه‌های اجتماعی ظهور دولت‌های جدید ـ دموکراسی ـ در غرب, همچنین شکل‌گیری حکومت‌های امپراتوری در جهان اسلام بررسی و تبیین می‌شود . برای این منظور, نگارنده طی سه بخش کلی, ضمن بیان ویژگی‌های 'قدرت 'و 'جامعه ' در جهان غرب و سرزمین‌های اسلامی, مقایسه‌ای میان شکل‌گیری و ساختار قدرت و جامعه در دو تمدن غربی و اسلامی به دست می‌دهد .وی نسبت به الگوبرداری برخی کشورهای مسلمان از جهان غرب, نه تنها خوش‌بین نبوده, بلکه در پاره‌ای موارد آن را زیان‌بار ارزیابی می‌کند, و بر همین اساس یادآور می‌شود' :خطای توسعه‌گرایی این بود که عمل تقلید را امری خوب و طبیعی محسوب کرده و از استدلال تاخیر یا عدم آمادگی برای توجیه شکست‌ها و خسران‌های توسعه سوئ‌استفاده می‌کرد .' عناوین بخش‌های کتاب از این قرار است' :اندیشه در باب تجدد '(تقابل دو نوع پویایی فرهنگی, چیرگی گام به گام تجدد سیاسی غرب, آیا جامعه‌شناسی سیاسی جهان شمول امکان‌پذیر است), 'تنوع و تکثر راه‌های توسعه سیاسی '(استراتژی دولتی, تجدد اسلامی, آیا تجدد غیر از تجدد اروپایی وجود دارد), و 'دو نوع منازعه سیاسی '(اعتراض و بازسازی سیاسی در اسلام) .