مجموعه چهار جلدی 'خودآگاهی تاریخی 'تحقیقی است در شناخت و تبیین مبانی نظری فرهنگ و تمدن معاصر به منظور ایجاد 'خودآگاهی 'مبنی بر آگاهی دینی در فکر و ذهن اندیشمندان, محققان, تاریخ پژوهان و معلمان .به اعتقاد نویسنده 'با رسیدن امواج فکر جدید رنسانسی طی پنج قرن اخیر به عالم شرق, خودآگاهی اصیل دینی اکثر روشنفکران غرب‌گرای ما از بین رفته و در نتیجه دچار بی تاریخی و بی عالمی شده‌ایم .'وی همچنین معقتد است 'با وزش نسیم غرب به سرزمین‌های اسلامی, مسلمانان تاریخ اصیل خود را از دست دادند .'مولف چارچوب و ساختار نظری و فکری دیدگاه خود را بر پایه تفکر معنوی آماده‌گر (انتظار ظهور منجی) قرار می‌دهد و راه سومی را پیشنهاد می‌کند که 'همان حضور در مسیر آماده‌گری ظهور بقیه‌الله است, ...یعنی نوعی نظر و تفکر نظری که ذات مابعدالطبیعه غربی را نفی می‌کند, تا مجددا در پس فردای تاریخ, خدا را در ظهور مجدد, در میقاتی و موقفی نو دیدار نماید .'او تکیه بر تفکر آماده‌گری را نگرش تاریخی اصیل دینی می‌شمارد و در مباحث خود در این مجموعه به تبیین آن دست می‌زند' .کتاب اول 'این مجموعه که به تعریف 'مبانی نظری تاریخ و تمدن 'اختصاص دارد از پنج فصل با این موضوعات تشکیل شده است : 1ـ علم الاسمائ و انسان شناسی تاریخی, 2ـ خودآگاهی تاریخی‌ئ 3ـ مبانی تفکر غربی و سیر تکوینی نظریه‌های جامعه‌شناسی, 4ـ فلسفه تاریخ قرن روشنایی, 5ـ تاملی اجمالی در باب بی تاریخی ممدوح و بی تاریخی مذموم .