این مجموعه به بررسی اندیشه‌های جلال آل‌احمد ـ نویسنده‌ی معاصر ـ در ابعاد مختلف و با تکیه بر آثار داستانی او، اختصاص یافته است. به تصریح نگارنده: 'جلال آل‌احمد روی هیچ مساله و موضوعی دست نگذاشته است. مگر این که راه حلی در جهت بهبود وضعیت آن ارائه کرده باشد. نقبی که به غرب‌زدگی می‌زند اگر واقع‌بینانه به آن بنگریم، فقط برای یافتن معیارهای جدید در جهت بهبود وضعیت مردم و اجتماع خویش است. وی سعی می‌کند به مردم نشان دهد که علت پیشرفت ملل و جوامع غربی چیست. حمله به دین و اعتقادات دینی نیز راه حل دیگری بود که آل‌احمد از طریق آن گام دیگری در جهت ساخت جامعه‌ی آرمانی خویش برداشت... دین مطلوب آل‌احمد، دینی است خارج از تعصب، مقدس‌مآبی و تحجراندیشی. دولت مطلوب آل‌احمد نیز یک دولت کاملا دموکراتیک است. از دید وی دولت باید دموکراسی را در جامعه توسعه بدهد، به شایسته‌سالاری ـ که یکی از بحث‌های مهم جامعه‌ی امروز ما نیز می‌باشد ـ مخالفت با دولت‌محوری، نفی سانسور، برقراری آزادی‌های گوناگون اجتماعی به ویژه آزادی اندیشه و بیان و جز آن بپردازد. پیشنهاد وی درباره‌ی وضعیت زنان، فرهنگ، نقاشی، نویسندگی و معماری همگی ناشی از روح آرمان‌جوی وی است. با تمام این حرف‌ها نباید از یک نکته غافل ماند و آن این که تناقض‌های بسیار زیادی میان صحبت‌های جلال آل‌احمد مشاهده می‌شود. به عنوان نمونه وی از یک طرف، غربیان، غرب‌زدگان و هم‌چنین استفاده کنندگان وسایل غربی را مورد حمله قرار می‌دهد در حالی که از طرف دیگر در موارد بسیار زیادی شخصا اذعان می‌دارد که نه مخالف با غرب است و نه استفاده از وسایل غربی را نفی می‌کند'.
