کتاب حاضر در شش فصل، تدوین گردیده است. فصل نخست، به بررسی مباحث نظری 'تامین اجتماعی' اختصاص دارد و در آن برنامه‌های مختلف تامین اجتماعی، بررسی شده و در پایان فصل نیز امکان کاربرد آن‌ها در محیط ایران ارزیابی می‌شود. فصل دوم به بررسی تطبیقی اختصاص یافته و در آن نظام‌های اجرایی درکشورهای مختلف در قالب کشورهای در حال توسعه، توسعه یافته و در حال گذار، تجزیه و تحلیل شده است. در فصل سوم، نظام تامین اجتماعی در ایران و ساختار و سیر تحول سازمان تامین اجتماعی به منزله‌ مهم‌ترین ارائه دهنده‌ی خدمات و حمایت‌های تامین اجتماعی در کشور، کانون بررسی را تشکیل می‌دهد. فصل چهارم، شامل بررسی عملکرد اقتصادی و اجتماعی سازمان تامین اجتماعی در یک دوره‌ی بیست ساله و شناسایی عوامل اصلی ایجاد مشکلات اقتصادی کنونی است. فصل پنجم مطالعه‌ی آماری وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی بازنشستگان تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی است که در آن ابتدا خصوصیات فردی، سپس وضعیت زندگانی و معیشتی آنان، بررسی می‌شود. فصل ششم از دو بخش تشکیل گردیده است. بخش اول شامل نتیجه‌گیری از مباحث مختلف کتاب، بخش دوم، حاوی پیشنهادها و توصیه‌های مربوط به انجام اصلاحات به منظور رفع نارسایی‌ها و تنگناها در نظام تامین اجتماعی ایران است.