مجموعه‌ی حاضر، حاوی مقالاتی است از نگارنده که در آن‌ها کوشیده فرهنگ و ادبیات کهن مردم ایران را بررسی کند و نقد و تحلیلی از ادبیات عامیانه‌ی ایران مبتنی بر قیاس و استدلال و استناد به دست دهد. گفتنی است: 'بیش‌تر مقاله‌های این کتاب از چهارده سال پیش تا کنون در مجله‌های تحقیقاتی و ادبی مانند آینده، به سردبیری استاد ایرج افشار؛ ایران‌شناسی، به سردبیری دکتر جلال متینی؛ و هستی، به سردبیری دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن؛ و برخی از کتاب‌هایی که مشتمل بر مقاله‌های گوناگون تحقیقاتی است، از جمله پژوهش‌های ایران‌شناسی، به کوشش آقایان ایرج افشار و کریم اصفهانیان؛ و سخنواره، یادنامه‌ی مرحوم دکتر پرویز ناتل خانلری، به کوشش استاد ایرج افشار و شادروان دکتر هانس روبرت رویمر، منتشر شده است. تعدادی از آن‌ها نیز گونه‌ای دیگر و گسترش یافته از پاره‌ای مقالات نگارنده در دانش‌نامه‌ی جهان اسلام است'. مقالات این مجموعه، عبارت‌اند از: 'همانندی‌های داستان نوح پیامبر (ع) و فریدون فرخ'، 'روایت کشتن اژدها و ازدواج با دختر'، 'پری در فرهنگ و ادبیات ایران'، 'اعجاز قطره (نشانه‌هایی از اسطوره‌ی ایزد نباتی در قصه‌های عامیانه‌ی فارسی)'، 'یادداشت‌هایی درباره‌ی خرم‌دینان'، 'ورق الخیال در آیین قلندری'، 'خضر در حکایت‌های صوفیان'، 'فرقه‌ی عجم و سخنوری'، 'جوانمرد قصاب' و 'شمع و چراغ و آتش در فرهنگ مردم ایران'.
