این مجموعه نگاهی است بر تاریخ ایران باستان در طول چهارده قرن از زمان عیلامیان تا ساسانیان با در نظر گرفتن محدوده‌ی جغرافیایی هر یک از اقوام تاریخی، نژاد، زبان، خط، مذهب و اوضاع منطقه، در بخش 'تمدن ایران در دوره‌ی ساسانی' نیز پنج مبحث بازگو می‌شوند: 'طبقات، تشکیلات، مسکوکات، تجارت و روابط خارجه'، 'مذاهب در دوره‌ی ساسانی'، 'اخلاق ـ مجازات‌ها'، 'زبان، کتب پهلوی، ادبیات، خط، تاریخ' و 'صنایع'. در خاتمه نگارنده خاطرنشان می‌سازد. 'آریان‌های ایرانی در زمانی که محققا معلوم نیست از آریان‌های دیگر جدا شده و از قرن چهاردهم قبل از میلاد به تدریج به فلات ایران آمده، نام خود را به آن دادند. این‌ها با اقوام و عشیره‌های متعددی تقسیم شده بودند و دو قوم از اقوام مذکور ـ مادی‌ها و پارسی‌ها ـ تابع دولت آسور شده، چیزهای زیادی از آسوری‌ها و بابلی‌ها اقتباس کردند. بعد مادی‌ها فنون جنگلی را از آسوری‌ها آموخته و به قیمت فداکاری بسیار در زمان هووخشتر از قید آسوری‌ها رسته به زودی دولت قدیم آسور را منقرض نمودند. در پایان دولت ساسانی، تمدن ایرانی را نجات و مسائل را به نفع ایران، خاتمه داد. این دولت در مدت چهار قرن رو به اوج رفت و بالاخره برای برتری در عالم، قوای خود را تحلیل برد و نتوانست در مقابل ملت تازه‌نفس قوی و متحدی مانند مسلمین دوام آورد: در نتیجه بعد از دوازده قرن و نیم باز استیلا و تفوق در آسیای غربی با مردمان سامی‌نژاد گردید'.
