کتاب حاضر مروری است بر تاریخ قرون نخستین اسلام .(از صدر تا میانه قرن سوم هجری و اوایل خلافت عباسی) که پس از مقدمه‌ای کوتاه درباره 'شبه‌جزیره عربستان در آستانه اسلام 'طی چهار فصل , تاریخ چهار مقطع تاریخی اسلام بررسی می‌شود1 :ـ روزگار نبوت (شامل این فرازها :طلوع اسلام, اسلام رو در رو با مشرکان, فشار مشرکان مکه, زمینه هجرت به مدینه, هجرت به مدینه, شکل گیری امت و تشکیل دولت, جنگ و جهاد در دوران مدینه, آخرین روزها و آخرین رخدادها), 2ـ روزگار خلافت (مشتمل بر مباحث زیر :روزگارخلافت ابوبکر و عمر و عثمان, خلافت امیرالمومنین علی (ع) در دوره خلفای نخستین, اقدامات فرهنگی و تمدنی دوره خلفای اولیه), 3ـ روزگار خلافت اموی (حاوی مطالب زیر :امویان, مروانیان, فرقه‌های اسلامی در دوره امویان, دانش و فن‌آوری در دوره اموی, ساختار دولت در دوره اموی), 4ـ روزگار خلافت عباسی (که از مباحث زیر تشکیل شده است :عباسیان, مامون :عظمت رو به زوال, دانش و فرهنگ در عصر عباسی اول, عباسیان و حکومت داری, ایالات مهم ایران در عصر عباسیان) .