اثر حاضر، داستان زندگي عين القضات همداني ـ عارف بزرگ قرن پنجم هجري ـ است كه ضمن آن به آثار ارزشمند وي در عالم عرفان اشاره گرديده است. گفتني است وي پس از كسب علوم ادبي، حكمت و كلام، عنوان قاضي و مدرس را يافت و با وجود جواني، صاحب شهرت و نفوذ تمام گشت و به همين جهت، محسود فقها و متكلمين شد. وي تحت تاثير آثار امام محمد غزالي توانست از طريق تصوف، راه حلي براي مشكلاتي بيابد كه كلام و فلسفه، جوابي براي آن‌ها نداشت. چندي بعد با احمد غزالي آشنا شد و به سبب بي‌پروايي در بيان عقايد، مورد بدگماني متشرعه واقع شد و فقها و متكلمين او را تكفير كردند و سرانجام نيز او را در مدرسه‌اي در همدان به دار آويختند. از آثار اوست: رساله‌ي جمالي، تمهيدات، رساله‌ي علايي، مكتوبات، شكوي الغريب عن الاوطان (نوعي نامه‌ي سرگشاده خطاب به علماي عصر)، و مجموعه اشعاري با نام نزهه العشاق.