اثر حاضر مجموعه نوشته‌ها و مقالاتی است درباره تاریخ و فرهنگ منطقه آسیای مرکزی و قفقاز, به ویژه سرزمین((اران)) و ((شروان)) که با هدف بازشناسی و معرفی پیوندهای دیرین و همبستگی‌های تاریخی و فرهنگی آن با سرزمین مادر ـ ایران ـ تدوین شده است .گفتنی است این منطقه از آغاز تاریخ تا زمان تجزیه در قرن نوزدهم, پاره‌ای از کشور ایران بوده است .عناین برخی مقالات و نام نویسندگان آن بدین قرار است :((سخنی کوتاه پیرامون قفقاز/ دکتر عنایت‌الله رضا)), ((توران و ایران/ فریدون جنیدی)), ((پیوند دیرپا و تاریخی سرزمین اران و ایران از دوران ماد تا زمان تجزیه آن در عهد فتحعلی شاه به روایت نقشه/ علی‌اکبر محمودیان)), ((آذربایجان و اران/ دکتر عنایت‌الله رضا)), ((رخدادهای فراموش شده از ترکتازی‌های عثمان پاشا در تبریز/ یحیی ذکائ)), ((نقش امپریالیسم انگلیس در جدا شدن سرزمین‌های قفقاز از ایران/ ن .نجم‌آزاد (فقاهتی))), ((اسنادی چند درباره خیزش مردم نخجوان برای پیوستن دگرباره به ایران/ دکتر پرویز ورجاوند)), ((پیشینه کهن زبان و شعر فارسی در سرزمین اران و شروان/ دکتر امین ریاحی)), ((نظامی, پایه‌گذار مکتب شعری عزامی و عشقی/ دکتر عبدالحسین نوائی)), ((ردیابی زبان‌های ایرانی در قفقاز, گویش تاتی یا آرانی/ یحیی ذکائ)), ((کتیبه‌ها و سنگ نوشته‌های فارسی در سرزمین اران و شروان(جمهوری آذربایجان) از قرن پنجم تا چهاردهم/ دکتر پرویز ورجاوند)) و ((پیوندهای ریشه‌دار و دیرپای فرهنگ ارمنی با فرهنگ ایرانی/ آندرانیک هویان)) .