کتاب حاضر, گفتاری است درباره عرفان مانوی که ذیل چهار بخش سامان یافته است. در پیش گفتار کتاب آمده است' :انگیزه نگارش کتاب, نخست فراهم آوردن متن‌های گوناکون درباره اسطوره آفرینش با تکوین جهان در آیین مانی بوده تا جویندگان اسطوره مذکور را از مراجعه به متن‌هایی که به زبان‌های گوناگون ـ عمدتا به زبان‌های کهن فارسی میانه, پارتی, سغدی, قبطی و غیره ـ نوشته شده و از انسجام کافی برخوردار نیستند, بی نیاز کند .از سوی دیگر, هر یک از متن‌های بازمانده مانوی, بخشی از اسطوره آفرینش را توصیف می‌کند .برای نمونه, بهترین توصیف بهشت مانوی, در متن سغدی باز مانده است, حال آن که توصیف ایزدان را در متن‌های فارسی میانه و پارتی می‌یابیم .بنابر این هدف دیگر این رساله بررسی, تلفیق و بازسازی اسطوره آفرینش مانوی بوده است .از این رو, نخست دیباچه‌ای در شرح آموزه مانوی و اسطوره نور و ظلمت و نیز اطلاعاتی درباره ایزدان گوناگون مانوی آورده شده, آن گاه شرح آثار مانی و مانویان و آن چه که غیر مانویان درباره آیین مانی نوشته‌اند بررسی و برخی پژوهش‌های مانوی معرفی شده است .' بخش نخست کتاب, گفتاری است در عرفان مانوی و تاثیر آن بر فرهنگ, هنر و ادبیات ایرانی .بخش دوم شامل بازسازی و روایت اسطوره آفرینش است که خود شامل توصیف بهشت روشنی, سرزمین تاریکی, آفرینش نخست (نبرد هر مزدب غ با نیروهای تاریکی), آفرینش دوم (رهایی هر مزدب غ و آفرینش کیهان), آفرینش سوم (آفرینش انسان و رهایی پاره‌های نور) و پایان جهان است .در بخش سوم, متون مربوط به اسطوره آفرینش مانوی با این عناوین درج شده است :نوشته‌های مانی و مانویان (متون فارسی میانه, پارتی, سغدی, قبطی و ترکی اویغوری) و نوشته‌های غیر مانویان .بخش چهارم با عنوان 'بازسازی و روایت اسطوره آفرینش 'به چاپ رسیده است .
