کتاب حاضر در بر گیرنده تحقیقی است در خصوص مورخان و نویسندگان در جهان باستان که درباره زرتشت, اوستا, دین زرتشت و سایر ادیان و مذاهب ایرانی مطالبی نگاشته‌اند .بدین صورت که ابتدا اهم مطالب هر نویسنده نقل قول می‌شود ;سپس آن مطالب نقد و بررسی می‌گردد .در این کتاب, نخست تفسیر و توجیه دانشمندانی آمده که کوشش کرده‌اند همه روایات را منطبق با دین زرتشت دانسته و قبول کنند .آن گاه عقاید گروه دوم ـ که بر این باور بودند که اغلب این روایات به آیین دیگری که در ایران رواج داشت مربوط می‌شود ـ بازگو می‌شود و سرانجام آرای پژوهش‌گران گروه سوم ـ که هیچ یک از نظرات ذکر شده را نپذیرفته, به دور از تعصب و با تحقیق, حقایقی را درباره دین زرتشت آشکار ساختند ـ بررسی می‌شود .طی مباحث کتاب, مسائل بسیاری درباره آیین‌های زروانی, میترایی, و مانوی مطرح شده روابط آنها با دین زرتشتی و نفوذشان بر یک دیگر بازگو می‌شود .