اگر سند حمل قابل انتقال بوده و بهعنوان سند مالکيت محسوب گردد، بارنامه ناميده مىشود و اگر اين ويژگى را نداشته باشد راهنامه ناميده مىشود. اسناد حمل هواپيما و راهآهن و حمل با کاميون که CMR مىباشد راهنامه ناميده مىشود. البته امروزه اصطلاح بارنامه را جهت حمل کاميونى هم به کار مىبرند.
بارنامه سراسرى
بارنامه سراسرى يکى از قديمىترين انواع بارنامههاى حمل مىباشد. از اين نوع بارنامه در حمل با کاميون، کاميون - قطار و کشتى - کاميون و حتى در مواردى براى حمل دريائى نيز استفاده مىشود.
ويژگىهاى بارنامه سراسرى به شرح زير است:
۱. حاکى از بارگيرى کالا روى وسيله حمل مىباشد.
۲. بدون قيد و شرط است.
۳. حاکى از نحوه پرداخت کرايه حمل مىباشد.
۴. در نسخ کامل (سه نسخه) صادر مىشود.
۵. تاريخ صدور بارنامه مشخص است.
۶. سندى قابل معامله است.
حدود مسؤوليتهاى صادرکننده اين نوع بارنامه با توجه به شرايطى است که در ظَهر آن به چاپ مىرسد.
بارنامه حمل مرکب فياتا FIATA- Combined Transport B/L
فدراسيون بينالمللى اتحاديههاى کارگزاران فياتا در خصوص متحدالشکل و يکنواخت کردن اسناد حمل مورد استفاده متصديان حمل و نقل اقدام نموده است. يکى از مهمترين اين اسناد بارنامه حمل مرکب فياتا است که سند حمل سراسرى جهت شرکتهاى حملکننده مىباشد. اين بارنامه که توسط کارگزاران صادر مىشود در حمل با کاميون، کشتي، قطار و هواپيما استفاده شده و مورد قبول بانکها مىباشد.
بانک مرکزى ايران نيز رعايت اين مقررات را از تاريخ ۹/۷/۱۳۶۳ براى کليه بانکها الزامى دانسته است.
- خصوصيات حمل بارنامه حمل مرکب فياتا:
۱. سندى بهاءدار و قابل معامله است.
۲. به تائيد اتاق بازرگانى بينالمللى رسيده است.
۳. منطبق با مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادى اتاق بازرگانى بينالمللى که مورد قبول کليه بانکها است، مىباشد.
۴. صادرکننده بارنامه FBL با صدور اين بارنامه نه تنها خود مسؤوليت تحويل کالا به گيرنده را به عهده مىگيرد. بلکه مسؤوليت هر نوع عملکرد ناصحيح و خلاف حملکننده اصلى و عوامل مؤثر در حمل را نيز تقبل نمايد.
۵. در حمل مرکب به کار گيرى انواع مختلف وسايل حمل از قبيل کاميون، کشتي، قطار و هواپيما مورد استفاده قرار مىگيرد.
۶. مىتواند به حوالهکرد صادر شود.
۷. منحصراً توسط کارگزاران مجاز فياتا صادر مىشود.