صرع
صرع شامل دسته‌اى از اختلالات سيستم عصبى مرکزى است که به‌صورت حملات مکرر ناگهانى و زودگذر بروز کرده و با تحريکات حسى - حرکتى (تشنج) و روانى همراه است. انگيزه ايجاد حملات، تخليه غيرطبيعى و شديد دسته‌اى از نرون‌هاى مغزى است که مى‌تواند واکنش محدود يا منتشر داشته باشد. مراقبت‌هاى بهداشتى از دانش‌آموزان مبتلا به صرع، به دو صورت فردى يا کمک‌هاى اوليه و درازمدت مى‌تواند مورد عمل قرار گيرد:
- مراقبت‌هاى فورى در جريان بروز حملات صرعى:
۱. بيمار را بخوابانيد، سرش را به يک طرف خم نمائيد و در صورت امکان، بالش نرمى زير سر وى قرار دهيد.
۲. محيط را خلوت و آرام نمائيد.
۳. پوشش‌هاى تنگ را شل و آزاد نمائيد.
۴. پارچه يا شيئى را بين دندان‌هاى بيمار، به‌منظور جلوگيرى از جويده شدن زبان قرار دهيد.
۵. پس از خاتمه مراحل تشنج، بيمار را تحت مراقبت قرارداده و در صورت بروز آسيب و ناراحتي، کمک‌هاى اوليه لازم را انجام دهيد.
۶. چنانچه بيمار نفس مى‌کشد، اما به هوش آمدن وى از ۱۵ دقيقه گذشته است، هر چه زودتر او را به نزديک‌ترين مرکز درمانى برسانيد.
- مراقبت‌هاى پيوسته و درازمدت براى کودکان مبتلا به صرع:
هدف از اين مراقبت‌ها، متوقف کردن يا به حداقل رساندن بروز حملات و کاستن عوارض طبى - روانى و ناتوانى اجتماعى است. براى اين منظور بايد بيمار مبتلا و خانواده وى را نسبت به‌نوع بيماري، روش‌هاى درمانى و طول مدت آن، علل احتمالى يا مساعدکننده بروز حملات و مراقبت‌هاى لازم در طول زندگى وى آگاه کرد. همچنين بايد آنها را متوجه اهميت و به‌کارگيرى منظم برنامه درمان نمود و اثرات اجراء جدى آن را در کم و کيف زندگى فرد مبتلا به حملات صرعى توضيح داد. چون بيان اين مطلب و جلب توجه بيمار و خانواده وى به مسائل مذکور همکارى آنها را نسبت به رعايت برنامه‌هاى درمان و مراقبتى کودک مبتلا افزايش خواهد داد.
ممکن است در خلال اين آموزش‌ها، بيمار يا خانواده وى سؤالات مختلفى داشته باشند که کارشناس بهداشتى بايد به آنها پاسخ روشن داده و تا حد امکان نسبت به حل مشکل و رفع نگرانى آنها کوشش کند.
گاهى ممکن است به‌مدت طولانى و با رعايت برنامه درماني، حملات ظاهراً متوقف شده و بيمار بهبود يافته تلقى شود که بايد با توضيحات کافي، آنها را از قطع درمان خودسرانه برحذر داشت و برعکس گاهى حملات در جريان درمان نيز ممکن است هم‌چنان تکرار شود و به‌نحو مطلوب کنترل نشده باشد که غالباً مربوط به استفاده نامرتب، ناصحيح و يا ناکافى دارو خواهد بود. همچنين کارشناس بهداشت مدرسه بايد بيمار و والدين وى را نسبت به تنظيم برنامه استراحت و کار بيمار آگاهى داده و آنها را به اجتناب از خستگى زياد، تغذيه ناکافى و نامناسب، اضطراب و تشويش، و همچنين پيروى کامل از دستورات پزشک معالج توصيه نمايد.
پيش‌آگاهى اين بيماران به عوامل مختلفى بستگى دارد، که سن بيمار، شروع حمله، تيپ‌هاى مختلف حملات صرعي، تکرار و شدت بروز حملات، نحوه پاسخ به درمان، عوارض جانبى حملات صرعي، اختلالات ديگر مثل عقب‌ماندگى ذهني، ناراحتى‌هاى روانى و يا وجود فلج مغزى از آن جمله هستند. براى بسيارى از بيماران، درمان مناسب و اجراء صحيح، مى‌تواند پس از مدتى معين به بهبودى کامل آنها بيانجامد.