در شرايطى که مهاجم نتواند با به‌کارگيرى تکنيک سه تهديد از مدافع مستقيم خود عبور کند، مى‌تواند با بهره‌گيرى از تکنيک سد کردن و با همکارى ساير بازيکنان، در موقعيت حملهٔ موفق قرار گيرد. اين تکنيک بيشتر در حمله‌هاى عليه دفاع يارگيرى به‌کار مى‌رود.
شرح مهارت سد کردن
سد کردن، يعنى مسدود نمودن تکنيکى و صحيح مسير مدافع مستقيم يک مهاجم، از سوى مهاجم ديگر در تکنيک سد کردن، اصطلاح آزادکننده (سدکننده) براى مهاجمى که مسير مدافع را سد مى‌کند به‌کار مى‌رود، و اصطلاح آزادشونده به کسى گفته مى‌شود که از سد ايجاد شده استفاده مى‌کند. سدشونده به مدافعى گفته مى‌شود که با ايجاد سد از سوى سدکننده، قادر به دنبال کردن مهاجم مستقيم خود نيست.
انواع سد کردن
براى ايجاد سد مسير مدافع، دو شيوه وجود دارد: ۱. آزادشونده در يک نقطهٔ ساکن بماند تا آزادکننده به سمت وى بيايد و با ايجاد سد، وى را آزاد نمايد، اين روش را اصطلاحاً اسکرين - Screen مى‌گويند. ۲. آزادکننده در يک نقطه ساکن بماند تا آزادشونده به سمت وى بيايد و با استفاده از بدن سدکننده، خود را از دسترس مدافع مستقيم دور کرده و آزادانه به سمت حلقه نفوذ کند. اين روش را اصطلاحاً پيک - Pick مى‌گويند.
- روش اجراء اسکرين :
- آزادشونده در يک لحظه در يک نقطه، ساکن مى‌ماند، تا آزادکننده به سمت وى حرکت کند.
- آزادکننده بر اساس تاکتيک تيمي، يا منطقهٔ آزاد حمله، در يک سمت مدافع، کنار و پشت وى قرار مى‌گيرد.
- آزادکننده در حالت تعادلى (زانوها خم، پاها به عرض شانه باز) با دست‌هائى که به‌صورت صليب بر روى سينه قرار گرفته است، عمل سد کردن را انجام مى‌دهد (شکل - حرکت ايجاد سد و چرخش).
- پاى جلوئى آزادکننده، تقريباً کنار پاى مدافع و پاى پشتى وى حدوداً در فاصلهٔ بين دو پاى مدافع و کمى عقب قرار مى‌گيرد.
- هيچ‌گونه تماسى بين آزادکننده و مدافع نبايد وجود داشته باشد (آزادکننده به اندازهٔ يک فضاى چرخش، از مدافع فاصله مى‌گيرد.)
- آزادشونده، پس از اجراء کامل سد، کاملاً نزديک به بدن آزادکننده، از سمت سد ايجاد شده عبور مى‌کند.
تذکر: چنانچه ايجاد سد براى بازيکنى که قصد شوت دارد انجام گيرد، آزادکننده در فاصلهٔ بين مدافع و مهاجم جا مى‌گيرد و با ايجاد سد شوت براى آزادشونده، امکان يک شوت راحت را فراهم مى‌آورد.
- روش اجراء چرخش بعد از سد کردن - Pick and Roll :
پس از اجراء پيک يا ايجاد اسکرين، آزادکننده (سدکننده) با حرکت چرخش روى سينهٔ پاى محور، علاوه بر آن که مسير مدافع شده را براى دنبال کردن مهاجم مستقيم خود مسدود مى‌کند، و نيز از هر نوع حرکت وى به سمت حلقه براى همکارى با ساير مدافعان ممانعت مى‌نمايد، خود را در موقعيتى بسيار آزاد، در معرض دريافت يک پاس راحت و اقدام به شوت يا نفوذى آسان به سمت حلقه، قرار مى‌دهد (شکل - حرکت ايجاد سد و چرخش).
.jpg)
- روش اجراء پيک :
- آزادکننده در يک نقطهٔ از پيش تعيين‌شده (بر اساس تاکتيک تيم يا شرايط بازي) در حالت تعادلى و با دست‌هاى صليب‌شده بر روى سينه، ثابت مى‌شود.
- آزادشونده، به آرامي، به اندازه‌اى به آزادکننده نزديک مى‌شود تا مدافع وى با وى برخورد نمايد و با سد شدن او، با يک حرکت سريع و ناگهانى از سمت چپ يا راست آزادکننده (بر اساس انتخاب مناسب خود) عبور کند.
- آهنگ حرکت آزادشوند، ابتدا آرام و بعد يک‌باره سريع مى‌شود.
- آزادکننده بايد در نقطه‌اى قرار گيرد که در ديدرس مدافع (سدشونده) باشد؛ در غير اين‌صورت، هرگونه سد کردنى که براى مدافع کاملاً غيرمنتظره باشد (به لحاظ ايمنى ورزشکاران) از نظر داوري، خطاى آزادکننده محسوب خواهد شد.
نکات ويژه در سد کردن
- اگر هنگام سد کردن، مدافع سدکننده در مسير سمت اجراء سد قرار گرفته، امکان استفاده از سد را براى آزادشونده از بين ببرد، آزادشونده بايد از سمت مخالف سد، به سمت حلقه نفوذ کند. با اين عملِ گول‌زننده، دو حالت زير پيش مى‌آيد:
۱. مدافع مستقيم وى و مدافع سدکننده، هر دو به دنبال آزادشونده حرکت مى‌کنند و سدکننده براى دريافت و شوت کاملاً آزاد مى‌شود.
۲. مدافع مستقيم وي، بر اساس اعلام سوئيچ (Switch) هم‌تيمى خود در جاى خود باقى مى‌ماند و آزادشونده بدون مزاحمت از سوى مدافع سدکننده به سمت حلقه نفوذ مى‌کند. (هر دو مدافع جا مى‌مانند.)
نکات کليدى در هنگام اجراء سد کردن
- در آموزش سد به بازيکنان، تأکيد شود که هر دو بازيکن سدکننده و آزادشونده، به يک اندازه شانس مالکيت و حملهٔ با توپ را دارند آگاهى از اين نکته، بازيکنان را به انجام بيشتر اين حرکت، ترغيب مى‌کند.
- به همان اندازه که اجراء صحيح حرکت سد کردن از سوى آزادکننده، اهميت دارد، حرکت صحيح آزاد شدن به‌وسيلهٔ آزادشونده نيز حائز اهميت است. (انتخاب صحيح زمان عبور، مسير عبور و عبور از نزديکترين فاصله نسبت به آزادکننده).
- براى پيشگيرى از بروز هرگونه خطائى در سد کردن، آزادکننده بهتر است حدود دو سوم بدن خود را متمايل به يک سمت و در واقع کنار و پشت مدافع قرار دهد تا علاوه بر اينکه در ديدرس مدافع قرار گيرد، مدافع نتواند به راحتى مهاجم مستقيم خود را دنبال کند.
اشتباهات رايج در هنگام سد کردن
- در هنگام سد کردن، آزادکننده سعى مى‌کند با باز کردن پاها و تماس بدن خود با سدشونده، از هرگونه حرکت وى جلوگيرى کند. هرگونه تماس بدنى در چنين حالتي، خطاى آزادکننده محسوب مى‌شود.
- در هنگام سد کردن، آزادکننده دست‌ها را به طرفين باز کرده، از حرکت مدافع ممانعت نمايد.
- آزادکننده، بيش از حد به مدافع سدشونده نزديک شود به‌طورى‌که فضاى کافى براى حرکت به وى ندهد.