آفتاب

در پی الکترونیکی شدن برخی خدمات سازمان تامین اجتماعی:

مراجعه حضوری به کارگزاریهای بیمه یا خدمات غیر حضوری و آنلاین؟



شب گذشته در برنامه تهران بیست مناظره جالبی در خصوص حذف خدمات حضوری و کاهش مراجعات حضوری مردم به کارگزاریهای سازمان تامین اجتماعی در جریان بود که شاید از جهات مختلفی جالب توجه باشد.

در این برنامه آقای علی برین به عنوان رییس هئیت مدیره انجمن صنفی کارگزاریهای تامین اجتماعی و دکتر مهدی یوسف زاده به عنوان مسئول پروژه سلامت الکترونیک شورای اجرایی فناوری اطلاعات کشور حضور داشتند.
گویا بحث این مناظره از آنجا نشات گرفته بود که در برنامه قبل آقای دکتر رضا باقری اصل، دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات عنوان کرده بود که یکی از دلایل الکترونیکی نشدن بسیاری از خدمات سازمان تامین اجتماعی بجای مشکلات فنی مربوط به فشار کارگزاریهای این سازمان برای ارائه خدمات برخط و بخاطر منافع این دفاتر است که این موضوع موجب دلخوری کارگزاریهای سازمان تامین اجتماعی گردیده بود.
در ابتدای برنامه آقای برین با اشاره به فعالیتهای سازمان تامین اجنماعی گفت: این سازمان بیش از ۶۰ میلیون نفر از افراد جامعه یعنی سه چهارم جمعیت کشور را تحت پوشش خود دارد و وقتی برنامه ای برای این جامعه بزرگ اجرا میشود با یک دستگاه کوچک متفاوت است، و چون دانش استفاده از فضای مجازی و امکانات مردم برای استفاده از این فضا دچار کمبود است، بیمه شده ها بیشتر برای امور خود مانند پرداخت حق بیمه ها یا دیگر امور به شکل حضوری به این دفاتر مراجعه میکنند و حدود ۶۰ درصد از افراد جامعه دانش لازم برای استفاده از این فضا را نداشته و عملا نیازمند مراجعه حضوری به دفاتر کارگزاریها هستند.
وی ادامه داد امکان برچیدن کارگزاریها حتی با فراگیر شدن خدمات آنلاین نمیتواند مطرح شود چون علاوه بر کارهای حضوری برخی از وظایف سازمان تامین اجتماعی مانند بازاریابی برای بیمه شدگان برای افزایش بیمه شدگان توسط کارگزاریها صورت میپذیرد، و نیازاست سازمان تامین اجتماعی را تبلیغ کنند که مردم بدانند این سازمان میتواند آینده آنها را تامین کند و این نمونه کارهای میدانی بر عهده کارگزاریهاست و سازمان بنا بر نیاز خود اقدام به ایجاد این کارگزاریها کرده است و مراجعه نیز در این خصوص وجود دارد.
در ادامه اما آقای یوسف زاده در خصوص خدمات سازمان تامین اجتماعی گفت: به عنوان ناظر بر این نوع از پروژه ها معتقدم ۹۹ درصد از خدماتی که در حال حاضر توسط سازمان تامن اجتماعی داده میشود میتواند غیر حضوری ارائه شود که در حال حاضر اینگونه نیست، وی در ادامه افزود لازم میبینم آمارا ارائه شده میهمان برنامه را هم اصلاح کنم و گفت سازمان تامین اجتماعی مطابق آمار رسمی خود حدود ۱۴ میلیون بیمه شده اصلی دارد و با جمع افراد تبعی مورد پوشش این سازمان این آمار به حدود ۴۴ میلیون نفر میرسد.
وی ادامه داد البته در خود این آمار نیز بحث وجود دارد چون در حال حاضر مطابق آمار صندوقهای بیمه ای در حال حاضر حدود ۹۷ میلیون بیمه شده در کشور وجود دارند که ۴۴ میلیون فقط مربوط به سازمان تامین اجتماعی و ۴۰ میلیون مربوط به سازمان بیمه سلامت است و ۵ میلیون متعلق به نیروهای مسلح و تعدادی نیز در سایر صندوقها هستند که جمع این آمار از کل جمعیت کشور که در حال حاضر حدود ۸۳ میلیون نفر است هم بیشتر است و این باعث ایجاد هزینه و تحمیل بودجه اضافی به کشور دراین خصوص میشود.
یوسف زاده گفت: از جمع حدود ۷۲ سرویسی که سازمان تامین اجتماعی ارائه میدهد حدود ۲۳ خدمت یا سرویس پرکاربرد داریم که بیشترین مراجعات حضوری مردم هم مربوط به این نوع خدمات بوده و با اینکه سازمان متعهد شده جدای از سرویسهای برخط فعلی خود تا بهمن ماه امسال ۳۰ سرویس حضوری دیگر خود را نیز به شکل برخط ارائه دهد اما تا کنون و در حد همان سرویسهایی که در حال حاضر روی سایت خدمات برخط خود موجود دارد نیز مراجعه به سایت و درخواست غیر حضوری سرویس در نهایت منجر به مراجعه حضوری میشود!
وی ادامه داد: برای مثال سرویس آنلاین درخواست صدور مجدد دفترچه و ارسال غیرحضوری آن با اینکه همه مراحل آن روی سایت و برخط صورت میپذیرد و حتی گزینه ارسال با پیک نیز قابل انتخاب است اما بعد از اتمام مراحل درخواست، هیچ پیگیری جهت ارسال دفترچه صورت نمیپذیرد و حتی دفاتر انتخاب شده پاسخ تلفن فرد درخواست کننده را هم نمیدهند و یا اگر پاسخ دهند عنوان میکنند که برای دریافت دفترچه میبایست حضوری به کارگزاری انتخاب شده مراجعه کنند!
اما برین در ادامه گفت: چنین چیزی نیست و دفاتر صدور دفترچه به شکل برخط را انجام میدهند اما درخواست در این زمینه وجود ندارد و فقط تعداد اندکی در حد چند در خواست برای صدور آنلاین و تحویل درب منزل وجود داشته و مردم علاقه مندند که خودشان حضوری برای دریافت دفترچه های تامین اجتماعی مراجعه کنند.
یوسف زاده البته با رد این ادعا گفت: برای مثال تا سال گذشته یک استارتاپ اینترنتی به شکل غیر حضوری این خدمات را انجام میداد که مورد استقبال مردم نیزبود و فقط آمار مربوط به خدمات این استارتاپ خیلی بیشتر از آماریست که نماینده کارگزاریها ادعا میکند و مشخص است که مردم کاملا آمادگی پذیرش استفاده از خدمات برخط در این زمینه را داشتند، اما در نهایت با فشار کارگزاریها، سازمان تامین اجتماعی جلوی ارائه خدمات خود توسط این استارتاپ را گرفت و حتی در زمان فعالیت این استارتاپ برگه هایی در خود کارگزاریها نصب شده بود که عنوان میکرد خدمات آنلاین این گونه شرکتها مورد تایید سازمان تامین اجتماعی نیست.
یوسف زاده ادامه داد: از آمار ۴۴ میلیون تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی به طور متوسط حدود ۴۰ میلیون مراجعه در سال به کارگزاریها میشود و این به معنای ایجاد حدود ۸۰ میلیون سفر در سال فقط جهت انجام امور سازمان تامین اجتماعی است است که خود این موضوع حدود ۸۰۰ میلیارد تومان هزینه برای ناوگان حمل نقل و عمومی کشور دربردارد.
یوسف زاده با اشاره به موضوع طرح شده در خصوص بازاریابی کارگزاریها برای سازمان تامین اجتماعی نیز گفت: استفاده از خدمات تامین اجتماعی برای کسب و کارها اجبار است و شما به عنوان کسب و کار نه میتوانید بیمه انجام ندهید و نه حق انتخاب گزینه ای غیر از سازمان تامین اجتماعی دارید و سازمان تامین اجتماعی برای ۴۴ میلیون نفر بیمه شده بیشتر جنبه انحصار دارد تا اختیار که نیاز به تبلیغ کارگزاریها باشد و بابت حق بیمه رقم زیادی به شکل مستقیم از خود بیمه شدگان دریافت میشود و علاوه بر آن سازمان دارای ردیف بودجه نیز هست و اگر بابت هر بیمه شده جهت این خدمات حضوری فقط صد هزار تومان صرفه جویی شود حدود شانزده هزار میلیارد تومان از نیاز بودجه ای این سازمان کاسته میشود.
در ادامه آقای برین نیز خدمات سازمان تامین اجتماعی را بسیار وسیع دانست و گفت: نمیشود حجم زیاد مراجعات مردمی به این سازمان برای پیگیری امور و مشکلات خود را غیر منطقی دانست و باید ضمن در نظر داشتن طیف گسترده مردم و عدم توانایی آنها در استفاده از خدمات غیری حضوری و نیاز به پاسخگویی سازمان تامین اجتماعی به مردم ادامه فعالیت این کارگزاریها که مولود این سازمان هستند را ضروری دانست.
برین ادامه داد در حال حاضر بخاطر موضوع کرونا با اینکه بیشتر سازمانها با یک سوم کارکنان خود ادامه فعالیت داشتند کارگزاریهای تامین اجتماعی با صد درصد ظرفیت پاسخگوی حجم زیاد مراجعات و درخواستهای مردم بوده اند و وجود و حضور این عزیزان اینجا ضروری تشخیص داده شده است.
در اینجا مجری برنامه با اشاره به اینکه اتفاقا در زمان کرونا نیاز است که با ارائه خدمات برخط نیاز به مراجعات حضوری مردم کاسته شود تا مردم بتوانند راحت خدمات سازمان را در منزل دریافت کنند تا حجم ابتلای مردم و کارکنان این کارگزاریها به کرونا کاسته شود.
آقای برین نیز عنوان داشتند: که اصلا این امکان وجود دارد که از مردم انتظار داشته باشیم در خانه بمانند و برای درخواستهای خود به کارگزریها مراجعه نکنند؟ از نظر ما این امکانپذیر نیست و وقتی شما با جامعه ای مواجه هستید که امکان استفاده از امکانات گوشی همراه خود برای ارائه درخواست خدمت را ندارند نیاز هست که این مراجعات حضوری صورت پذیرد و کارگزاریها پاسخگوی مراجعه مردم باشند، چون خدمات سازمان تامین اجتماعی برخلاف دیگر موسسات نظیر بانکها دارای شرایط هست و این شرایط را هرکسی نمیداند و کار کارگزاریها در بخش غیر تصدی گری است و در دنیا برای این بستر خدمات برخط وجود دارد و در ایران نیز این کارگزاریها به وجود آمده اند که این خدمات را ارائه دهند.
در ادامه یوسف زاده به عنوان نماینده دولت الکترونیک گفت: از زمان استارت خدمات برخط سازمان تامین اجتماعی در سالهای قبل قاطعانه معتقدیم که عملا این سازمان کوچکتر نشده است و بابت ایجاد دفاتر کارگزاری و شعب بزرگتر نیز شده است، در خصوص ارائه خدمات برای مثال حتی از زمان شکل گیری این دفاتر کارگزاری عملا در سازمان خدمات جدیدی ایجاد شده که اتفاقا قبلا نیاز به حضور بیمه شدگان نداشت، برای مثال کارمند رسمی دولت حین ماموریت و جابجایی خود باید حضورا برای تعریف کد کارگاه به دفاتر کارگزاریها مراجعه کند و اصلا این حضور چه کمکی به تامین اجتماعی میکند که کارمند رسمی دولت که توسط دستگاه دولتی احراز هویت شده برای تعریف کد کارگاه خود و احرز هویت شخصا به کارگزاریها مراجعه کند؟ یعنی دولت اگر برای کارمند خود تقاضای برقراری پرداخت حق بیمه کند ممکن است که برای شخص غیر شاغل سند سازی کرده باشد و کارگزاریها چه کمکی میتوانند در این زمنه انجام دهند؟ و گویا به نظر میرسد از زمان شکل گیری این کارگزاریها برخیها در تصمیمات خود فکر کرده اند که چطور برای این دفاتر کارگزاری کار و سرویس جدید ایجاد کنیم؟!
دکتر یوسف زاده در پایان صحبتهای خود گفت: معمولا در چنین بحثهایی یک اتهام ناعادلانه به مردم زده میشود که دانششان برای استفاده از خدمات آنلاین کم است، به عنوان یک پژوهشگر حوزه فناوری اطلاعات قاطعانه عنوان میکنم که اتفاقا مردم در چند سال گذشته نشان داده اند که چندین گام از دولت الکترونیک و استفاده از خدمات برخط از دولت و سرویسهای ما جلوتربوده اند و این اتهام را اصلا نمیتوان قبول کرد.
برین نیز در پایان صحبتهای خود گفت: سطح دانش مردم ما در استفاده از فضای مجازی متفاوت است و بیمه شده ما از اقشار ضعیف جامه هستند و وظیفه ما حمایت از بخشهایی است که توان استفاده از این خدمات برخط را ندارند و دفاتر کارگزاری ما با حدود ۵ هزار نیروی تحصیلکرده آماده ارائه خدمات به مردم در این زمینه ها به شکل حضوری هستند.




وبگردی