احکام و قرارهاى قابل نقض و تجديدنظر
مادهٔ ۳۲۶
آراء دادگاه‌هاى عمومى و انقلاب در موارد زير نقض مى‌گردد:
الف- قاضى صادرکنندهٔ رأى متوجه اشتباه خود شود.
ب- قاضى ديگرى پى به اشتباه رأى صادره ببرد به‌نحوى که اگر به قاضى صادرکنندهٔ رأى تذکر دهد، متنبه شود.
ج- دادگاه صادرکنندهٔ رأى يا قاضي، صلاحيت رسيدگى را نداشته‌اند و يا بعدآً کشف شود که قاضى فاقد صلاحيت براى رسيدگى بوده است.
تبصره ۱:
منظور از قاضى ديگر مذکور در بند (ب) عبارت است از رئيس ديوان‌عالى کشور، دادستان کل کشور، رئيس حوزهٔ قضائى و يا هر قاضى ديگرى که طبق مقررات قانونى پرونده تحت نظر او قرار مى‌گيرد.
تبصره ۲:
در صورتى‌که دادگاه انتظامى قضات تخلف قاضى را مؤثر در حکم صادره تشخيص دهد مراتب را به دادستان کل کشور اعلام مى‌کند تا به اعمال مقررات اين ماده اقدام نمايد.
مادهٔ ۳۲۷
چنانچه قاضى صادرکنندهٔ رأى متوجه اشتباه خود شود مستدلاً پرونده را به دادگاه تجديدنظر ارسال مى‌دارد. دادگاه يادشده با توجه به دليل ابرازي، رأى صادره را نقض و رسيدگى ماهوى خواهد کرد.
مادهٔ ۳۲۸
در صورتى‌که هر يک از مقامات مندرج در تبصرهٔ (۱) مادهٔ (۳۲۶) پى به اشتباه رأى صادره ببرند با ذکر استدلال پرونده را به دادگاه تجديدنظر ارسال مى‌دارند. دادگاه يادشده در صورت پذيرش استدلال تذکردهنده، رأى را نقض و رسيدگى ماهوى مى‌نمايد والاّ رأى را تائيد و براى اجراء به دادگاه بدوى اعاده مى‌نمايد.
مادهٔ ۳۲۹
در صورتى‌که عدم صلاحيت قاضى صادرکنندهٔ رأى ادعا شود، مرجع تجديدنظر ابتدا به اصل ادعا رسيدگى و در صورت احراز، رأى را نقض و دوباره رسيدگى خواهد کرد.
آراء قابل تجديدنظر
مادهٔ ۳۳۰
آراء دادگاه‌هاى عمومى و انقلاب در امور حقوقى قطعى است، مگر در مواردى که طبق قانون درخواست تجديدنظر باشد.
مادهٔ ۳۳۱
احکام زير قابل درخواست تجديدنظر مى‌باشد:
- در دعاوى مالى که خواسته يا ارزش آن از سه ميليون (۰۰۰/۰۰۰/۳) ريال متجاوز باشد.
- کليهٔ احکام صادره در دعاوى غيرمالي.
- حکم راجع به متفرعات دعوا در صورتى‌که حکم راجع به اصل دعوا قابل تجديدنظر باشد.
تبصره:
احکام مستند به اقرار در دادگاه يا مستند به رأى يک يا چند نفر کارشناس که طرفين کتباً رأى آنان را قاطع دعوا قرار داده باشند قابل درخواست تجديدنظر نيست مگر درخصوص صلاحيت دادگاه يا قاضى صادرکنندهٔ رأى.
مادهٔ ۳۳۲
قرارهاى زير قابل تجديدنظر است، در صورتى‌که حکم راجع به اصل دعوا قابل درخواست تجديدنظر باشد:
- قرار ابطال دادخواست يا رد دادخواست که از دادگاه صادر شود.
- قرار رد دعوا يا عدم استماع دعوا.
- قرار سقوط دعوا.
- قرار عدم اهليت يکى از طرفين دعوا.
مادهٔ ۳۳۳
در صورتى‌که طرفين دعوا با توافق کتبى حق تجديدنظرخواهى خود را ساقط کرده باشند تجديدنظرخواهى آنان مسموع نخواهد بود مگر در خصوص صلاحيت دادگاه يا قاضى صادرکنندهٔ رأى.
مادهٔ ۳۳۴
مرجع تجديدنظر آراء دادگاه‌هاى عمومى و انقلاب هر حوزه‌اي، دادگاه تجديدنظر مرکز همان استان مى‌باشد.
مادهٔ ۳۳۵
اشخاص زير حق درخواست تجديدنظرر دارند:
- طرفين دعوا يا وکلا و يا نمايندگان قانونى آنها.
- مقامات مندرج در تبصرهٔ (۱) مادهٔ (۳۲۶) در حدود وظايف قانونى خود.
مهلت تجديدنظر
مادهٔ ۳۳۶
مهلت درخواست تجديدنظر اصحاب دعوا، براى اشخاص مقيم ايران بيست روز و براى اشخاص مقيم خارج از کشور دو ماه از تاريخ ابلاغ يا انقضاء مدت واخواهى است.
مادهٔ ۳۳۷
هرگاه يکى از کسانى که حق تجديدنظرخواهى دارند قبل از انقضاء مهلت تجديدنظر ورشکسته يا محجور يا فوت شود، مهلت جديد از تاريخ ابلاغ حکم يا قرار در مورد ورشکسته به مدير تصفيه و در مورد محجور به قيّم و در صورت فوت به وراث يا قائم‌مقام يا نمايندهٔ قانونى وارث شروع مى‌شود.
مادهٔ ۳۳۸
اگر سمت يکى از اشخاص که به‌عنوان نمايندگى از قبيل ولايت يا قيومت و يا وصايت در دعوا دخالت داشته‌اند قبل از انقضاء مدت تجديدنظرخواهى زائل گردد، مهلت مقرر از تاريخ ابلاغ حکم يا قرار به کسى که به اين سمت تعيين مى‌شود، شروع خواهد شد و اگر زوال اين سمت به‌واسطهٔ رفع حجر باشد، مهلت تجديدنظرخواهى از تاريخ ابلاغ حکم يا قرار به کسى که از وى رفع حجر شده است، شروع مى‌گردد.