سيستم اطلاعات جغرافيائي، شامل مجموعهاى از دادههاى فضائى و غيرفضائى است که براساس تحليلهاى خاصى ارائه مىگردند. در طراحى نحوهٔ ارتباط دو طرفهٔ اينگونه سيستمهاى با کاربر لازم است اصول متعددى در استفادهٔ از نقشهها، جداول و سياهههاى کلامى رعايت گردد.
با توجه به خصوصيات متفاوت دادههاى فضائى و غيرفضائي، درخواست از سيستم نيازمند امکان استفاده از کلام و ابزار اشاره است. اين نياز لزوم در اختيار داشتن ارتباط تصويري- کلامى را براى انتخاب موضوعات مختلف موجود در نقشه، ايجاب مىکند.
امکان اشاعهٔ مستقيم به موضوعات از نيازهاى اساسى بخش ارتباطى سيستم است. ابزارهاى نمايشى چون رنگ، طرح و غيره مىتوانند در ارائهٔ يک موضوع بهصورتهاى مختلف بهکار رفته، بدينگونه تصوير نمايش را سازگار با درک و نياز کاربر سازند.
هدف از ارائهٔ اين مقاله، بيان اصولى است که با رعايت و ملحوظ داشتن آنها مىتوان از يک مجموعهٔ واحد از اطلاعات جمعآورى شده در کاربردهاى مختلف استفاده نمود.
هر آگاهى يا دانشى که بتوان آن را به مختصات [φ و λ و h] يا [z و y و x] نقاط واقع بر روى کرهٔ زمين نسبت داد، يک اطلاع جغرافيائى است. بنابراين اطلاعات جغرافيائى داراى طيف بسيار وسيعى بوده و شامل کليهٔ اطلاعات در رابطه با محيط اطراف ما مىگردد. بهعنوان مثال اطلاعاتى در مورد جمعيت مناطق مختلف نوع محصولات کشاورزى در مناطق مختلف، مالکيتها، راههاى ارتباطى و غيره، جزء اطلاعات جغرافيائى محسوب مىگردند.
براساس تعريفى که براى اطلاعات جغرافيائى ارائه گرديد، ملاحظه مىشود که جمعآورى اطلاعات جغرافيائى نيازمند همکارى مهندس نقشهبردار (بهعنوان تعيينکنندهٔ موقعيت) با گروه وسيعى از متخصصان علوم ديگر است. شکل زير.
اگر اين مجموعه (اطلاعات مختلف + مختصات) را در قالب يک سيستم کامپيوترى درآوريم، يک سيستم اطلاعات جغرافيائى ايجاد کردهايم (شکل زير).
سپردن اطلاعات به کامپيوتر و ايجاد بانکهاى اطلاعات کارى جديد نبوده و سالها قبل (تقريباً بلافاصله بعد از اختراع کامپيوتر) صورت گرفته است. تفاوت عمدهٔ سيستمهاى اطلاعاتى گذشته با سيستمهاى کنونى (که از اين به بعد همهٔ آنها را تحت عنوان سيستمهاى اطلاعات جغرافيائى ياد خواهيم کرد) در تغييراتى است که در اطلاعات ورودى و نحوهٔ ارائه اطلاعات خروجى بهوجود آمده است.
در بانکهاى اطلاعاتى متداول گذشته، اطلاعاتى که به کامپيوتر داده مىشدند صرفاً ماهيت حرفى - عددى داشته، نهايتاً خروجى را همچنين اطلاعات حرفى - عددى (البته پس از برداشتهاى لازم) تشکيل مىدادند.
اطلاعات ورودى سيستمهاى اطلاعات جغرافيائى (که در واقع نسل جديد بانکهاى اطلاعات گذشته هستند) را مىتوان به دو بخش تجزيه نمود: اطلاعات فضائى و اطلاعات غيرفضائي.
منظور از اطلاعات فضائى کليه اطلاعات هندسى مربوط به موقعيت يا مختصات نقاط بوده، که مىتوانند شامل نقشههاى توپوگرافي، پلان يا مدل رقومى زمين (Digital Terrain Model. D.T.M) گردند.
اطلاعات غيرفضائى را کليهٔ اطلاعات موجود ديگر (غير از نقشه) تشکيل مىدهند؛ که مىتوانند شامل ليستهاى آمارى توضيحات و کلاً تمام اطلاعات بايگانىهاى کنونى گردند (شکل زير) بيانگر تفاوتهاى ذکر شده بهصورت شماتيکى است.