بقعه ابنبابويه
اين بنا در گورستان قديمى تهران در شهر رى واقع و مدفن ابوجعفر محمدبنعلىبنحسين ملقب به شيخ صدوق در گذشته به سال ۳۸۱ هـ.ق است. بناى بقعه شامل بقعه، حرم، گنبد و صحن وسيعى است که احتمالاً در دوره فتحعلىشاه قاجار به جاى بناى قديمى ساخته شده است. بناى بقعه با طرح هشت ضلعى بر روى صفحهاى هشت ضلعى بنا شده و ورودى آن در سمت شرق واقع است. بقعه داراى ايوانى با قوس بزرگ رومى و آينهکارى است و در آن کتيبهاى به خط نستعليق شيواى ميرزا عمو از خوشنويسان دوره ناصرالدينشاه حاوى آيات قرآن وجود دارد. ازاره بقعه با پوشش کاشى و نقشهاى زيبا تزيين شده است. در درون صحن بقعه، مزار بسيارى از بزرگان واقع است.
بقعه بىبى شهربانو
در يک و نيم کيلومترى شمال امينآباد و بر فراز صخرهٔ کوهستانى در دامنه جنوبى کوه بىبى شهربانو، محوطهاى به طول ۳۲ و عرض ۲۲ متر با ديوار سنگى قرار دارد. اين محوطه از سمت شمال به کوه متصل است. در دو ضلع شرقى و غربى آن در گذشته تنها ديوارى از سنگ و گچ و در وسط ضلع غربي، مدخلى وجود داشت که بعدها مسدود شد و اکنون تنها آثارى از نماى سنگى بالاى مدخل از خارج بنا مشهود است. در جنوب اين محوطه يک ساختمان تاريخى از دوران آبادى شهر رى وجود دارد که نمىتواند از قرن چهارم هجرى جديدتر باشد و به احتمال زياد به آثار دوره آلبويه تعلق دارد.
اين ساختمان از داخل داراى فضاى چهار گوش به ابعاد ۶٭۶ متر است. ضخامت ديوارها مانند کليه ديوارهاى سنگى قديمى بقعه ۱۶۰ سانتىمتر، و قطر طاق گنبدى شکل آن در پايين نزديک به ۸۰ سانتىمتر و در قسمت تيز طاق حدود ۴۰ سانتىمتر است.
حرم بىبى شهربانو در وسط بنا و متصل به اتاق باريک و طويلى قرار دارد که ديوارهاى آن به صورت قديم حفظ شده است. بر فراز حرم نيز گنبدى از اوايل قاجار ديده مىشود. اتاق سمت غرب حرم، محل مسجد است که روشنايى آن از طريق سقف تأمين مىشود.
در اين بقعه صندوق منبتکارى عتيقهاى وجود دارد که روى اضلاع شمالى و شرقى آن، تزيينات منبتکارى و کتيبههاى متعدد به خط ثلث برجسته نقش بسته است. روى صندوق تاريخ ۸۸۸ هـ.ق حک شده است. علاوه بر آن کتيبههايى هم روى در ورودى اصلى بقعه که در شرق حرم قرار دارد، به چشم مىخورد.
صاحب مدفن را بىبى شهربانو -دختر يزدگرد سوم و همسر امام حسين (ع) - مىدانند که از ديد تاريخى قابل قبول به نظر نمىرسد.
بقعه جوانمرد قصاب
جوانمرد قصاب يک شخصيت نيمه افسانهاى و نيمه تاريخى است که در پارهاى از متون به او اشارههايى شده است. بقعه جوانمرد قصاب در فاصله ۱۰۰۰ مترى غرب جاده تهران-شهر رى به فاصله کمى از راهآهن فرعي، کارخانه گليسيرين و سيمان واقع شده است. بناى بقعه به صورت چهار ضلعى به ابعاد ۴٭۴ متر است که در سال ۱۳۷۶ توسط اداره کل ميراث فرهنگى استان تهران بازسازى شد.
بر روى لوحه سنگى که در وسط بقعه قرار گرفته دو بيت شعر به خط نستعليق برجسته نگاشته شده است که به زحمت مىتوان ابيات زير راخواند:
جوانمرد قصاب اين شيردل | کمربستهٔ شير يزدان بود | ||
مزارش که باشد بهشت نوين | زيارتگه اهل ايمان بود |
بناى اوليه بقعه مربوط به دوره قاجاريه است.