قلعه والى

اين بنا در سال ۱۳۲۶ هـ.ق به دستور غلامرضاخان والى (ابوقداره) بر روى تپه‌اى تاريخى به نام چقاميرِگْ شکل گرفت. ساختمان قلعه مزبور در زمينى به مساحت ۱۷/۶۴۸۷ متر احداث شده است. قلعه با نمايى تقريباً ذوزنقه‌اى ۱۴۶۶/۰۱ متر مربع زيربنا دارد.



قلعه مذکور داراى سه ورودى در سه ضلع که ورودى اصلى به شيوه يک هشتى منظم با طاق و درچين آجرى است. قسمت ميانى ضلع جنوبى آن، به وسيله پله‌هاى منظم و کم‌شيب به خيابان و محوطه جنوبى مقابل قلعه مشرف مى‌شود. وجود پله‌هاى مورد بحث بيانگر اختلاف سطح محوطه زيربناى قلعه با اراضى مجاور جنوب قلعه است. در منتهى‌اليه درها دو هشتى وجود دارد که نور تعدادى از اتاق‌ها، از آنجا تأمين مى‌شود اين هشتى‌ها به هشت ضلع منظم تقسيم و با شکستگى در آجرهاى ديوار اجراى انواع قوس‌ بر سر نعل درگاه‌ها و تزئينات آجرى بالاى آنها و اجراى طاق‌ها نماهايى در ديوار، مزين شده است.


سقف کليه اتاق‌ها از ملات گچ و آجر است. در آنها از انواع و اقسام قوس‌هاى باربر و غير باربر (تزئيني) به شيوه رومى استفاده شده است و اطراف آنها را با شکستگى و برجسته نمودن آجرها و همراه با کاشى‌هاى ريز رنگي، تزئين کرده‌اند. قلعه داراى ۲۲ اتاق تودرتو است. ضلع شرقى و غربى با سه راه‌پله با چرخش ۹۰ درجه‌اى به پشت‌بام متصل مى‌شود. اتاق‌هاى مشرف به انتهاى اضلاع غربى و شرقى در قسمت جنوب، داراى تزئينات آيينه‌کارى و نقاشى‌هايى با نقوش انسان و تزئينات گوناگون است. در تزئين درهاى چوبى و پنجره‌ها از شيشه‌هاى رنگى استفاده شده است. قسمت اعظم نقوش انسانى اين بخش را تصاوير حکام وقت و زنان آنان تشکيل مى‌دهد. در منتهى‌اليه اضلاع شرقى و غربى دو فضاى تقريباً قرينه، و به شکل هشتى نامنظم، وجود دارد. از اين فضا به راهروهايى کم‌عرض و باريک به داخل حياط و فضاى سرباز مشرف به برج‌ها، راه مى‌يابند.


قلعه داراى شش زيرزمين است با توجه به وجود شومينه و معمارى خاص زيرزمين‌ها، احتمالاً از آن به عنوان محل استراحت در بهار و تابستان و گاه نيز به عنوان زندان و شکنجه‌گاه استفاده مى‌شده است. اتاق شاه‌نشين داراى پنجره بزرگ چوبي، گچ‌برى‌هاى منحصر به فرد با نقوش گل و گياه و نيز حوض سنگى کوچک است.

پشت قلعه چوار

اين قلعه بر فراز تپه‌اى به ارتفاع ۳۰۰ متر در مسير چوار به چکربولى ساخته شده و ساختمان اصلى آن بر فراز قلعه با استفاده از سنگ و گچ بنا گشته است. وسط آن، حفره بزرگى ديده مى‌شود که احتمالاً به عنوان طبقات زيرين از آن استفاده مى‌شده است. پنج ديوار دفاعى از رأس تپه به سمت پايين و نيز سه ديوار عرضى در پيرامون تپه قرار دارد. در قسمت‌هايى از اين ديوارها، جايگاه‌هاى ديده‌بانى از قلعه اصلى تعبيه شده است. در حدفاصل بين پنج ديوار عمودي، در قسمت پايين قلعهٔ اصلي، آثارى از محل سکونت وجود دارد.

قلعه پاقلاع چکربولى

اين قلعه در ناحيه مرزى ايلام با کشور عراق و در ادامه مسير ارتباطى چوار به سومار محدوده باستانى معروف به چکر واقع شده است. در اين محوطه آثارى از پى ساختمان‌ها و انواعى از قطعات سفال نخودى و قرمز رنگ مشاهده مى‌شود. مهم‌ترين بنايى که قسمتى از آثار آن باقى مانده قلعه پاقلاع مى‌باشد که مشرف بر دشت چکر و بر روى صخره‌اى ساخته شده و شمال حياط مرکزي، ديوار بلند دژ ۱۱ اتاق با طاق قوسى و نيز محل‌هاى ديده‌بانى است. مصالح به کار رفته در اين بنا سنگ و گچ مى‌باشد و داخل اتاق‌ها نيز با گچ اندود شده است.