سازمان ادارى آموزش و پرورش در استان‌ها
براى اجراء وظايفى که وزارت آموزش و پرورش برعهده دارد، علاوه بر دفاتر و ادارات کلِ ستادى که در مرکز داير شده است، در هر استان، شهرستان و بخش‌هاى منطقه‌اى نيز سازمان ادارى به‌نام اداره کل آموزش و پرورش يا ادارهٔ آموزش و پرورش يا نمايندگى آموزش و پرورش ايجاد شده است. هريک از سازمان‌هاى ادارى آموزش و پرورش در استان، شهرستان و بخش به تناسب تعداد دانش‌آموزان، گستردگى منطقه و کارکنان آموزشى و اداري، واحدهاى اداري، مالي، آموزشى و پرورشى دارد که در ارائه خدمات مختلف به واحدهاى آموزشى فعاليت دارند.
در سال تحصيلى ۱۳۷۷-۱۳۷۸، تعداد ۲۸ ادارهٔ کل آموزش و پرورش در استان‌ها و نزديک به ۶۵۰ منطقهٔ آموزشى در سراسر کشور وجود داشته است. در مراکز استان‌ها، علاوه بر ادارهٔ کل آموزش و پرورش، به نسبت ازدياد دانش‌آموزان و موقعيت آموزشي، مناطق آموزش و پرورش وجود دارد؛ مانند تهران که علاوه بر ادارهٔ کل آموزش و پرورش، ۱۹ منطقه آموزشى نيز فعاليت دارند يا در شهر سارى که علاوه بر ادارهٔ کل چند منطقهٔ آموزشى وجود دارد. سازمان آموزش و پرورش هر استان، زيرنظر يک مديرکل اداره مى‌شود. هر مديرکل را وزير آموزش و پرورش منصوب مى‌کند. مديرکل در استان، مسئوليت هماهنگى و نظارت بر امور آموزشي، پرورشي، ادارى و مالى استانِ تحت سرپرستى خود را برعهده دارد و زمينه را براى تحقق وظايف محول فراهم مى‌سازد. وظايف اساسى و مهم اداره کل آموزش و پرورش استان عبارت است از:
- نظارت بر تنظيم و اجراء برنامه‌هاى آموزشى در قالب برنامه‌هاى مصوب و تأييد برنامه‌هاى مناطق آموزش و پرورش تابعه
- تأسيس، تجهيز و ادارهٔ آموزشگاه‌هاى کودکستاني، ابتدائي، راهنمائى تحصيلي، آموزش متوسطه (عمومى و فنى و حرفه‌اي)، کلاس‌هاى آموزش بزرگسالان، مراکز تربيت‌معلم، آموزشکده‌هاى فنى و مهدکودک‌هاى تابع وزارت آموزش و پرورش و نظارت بر فعاليت‌هاى اين واحدها
- بررسى و تأييد بودجهٔ پيشنهادى مناطق آموزش و پرورش
- نظارت بر اجراء برنامه‌هاى تربيتى و ورزشي، در کليه آموزشگاه‌هاى مربوط
- نظارت و ايجاد هماهنگى در فعاليت‌هاى آموزش و پرورش شهرستان‌ها و مناطق آموزش و پرورش.
براى تحقق وظايف فوق و ديگر وظايف، براساس گستردگى مناطق، هر ادارهٔ کل تشکيلاتى دارد که از طرف دفتر تشکيلات و روش‌ها و تأييد سازمان‌هاى امور ادارى و استخدامى کشور تعيين و ابلاغ شده است.
چگونگى ارتباط سازمان مرکزى با ادارات کل
ارتباط سازمان مرکزى با سازمان‌هاى آموزش و پرورش در سطح استان و شهرستان و هم‌چنين نمايندگى‌ها براساس سلسله مراتب سازمانى صورت مى‌گيرد. بنابراين واحدهاى مرکزى وزارتخانه، قوانين، تصويبنامه، آئين‌نامه‌ها و بخشنامه‌هاى لازم را در زمينه‌هاى مختلف به واحدهاى استان ابلاغ مى‌کنند.
ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها نيز در حدود وظايف خود قوانين و مقررات، برنامه‌ها و دستورات مرکزى و هم‌چنين دستورالعمل‌هاى لازم را به ادارات آموزش و پرورش تابع خود ابلاغ مى‌کنند.
ادارات آموزش و پرورش نيز دستورات مرکزى و استانى را به نمايندگى‌هاى خود اعلام مى‌دارند. هريک از ادارات آموزش و پرورش يا بخش‌هاى منطقه‌اى يا نمايندگى‌ها، به تناسب نياز، دستورات مرکزى و استانى را براى اجراء به کليه واحدهاى آموزشى دوره‌هاى مختلف تحصيلى ابلاغ و در اکثر موارد وصول آن را نيز درخواست مى‌کنند.
بنابراين ارتباط بين مدارس و واحدهاى سازمانى بالاتر، مکاتبات، گزارش‌دهى و گزارش‌گيرى نيز براساس سلسله مراتب سازمانى صورت مى‌گيرد.