اطلاعات مربوط به خاک و فرسايش آن، يکى از با ارزشترين مواد براى طرفداران حفظ محيط زيست و طرفداران توسعهٔ اقدامات زراعى است. اما هنوز هيچ استانداردى در خصوص جمعآورى دادهها وجود ندارد. هماکنون پروژهاى در حال انجام است که بهوسيلهٔ آن دادههاى مربوط به وضعيت جهان بهدست مىآيد. پروژهٔ HunSoter Europe نيز در دست تهيه و اجراء است.
براى ثبت دادههاى خاک کشور مجارستان، تلاشهائى در مقطع زمانى بيش از ۱۵۰ سال انجام شده است که شايد پروژهٔ Kreybig سال ۵۱-۱۹۳۲م يکى از برجستهترين آنها است. البته پروژهٔ Kreybig که از نظر روشهاى اعمالى شبيه به ديگر موارد است و از بسيارى جنبهها شبيه روش GIS است. Soter زمينى را براى آغاز به کار در دههٔ ۱۹۸۶م آماده کرد. اين پروژهٔ بينالمللي، براى ارائه دادههاى اصلى مربوط به ارقام عوارض زمين و خاک در مقياس ۱:۱،۰۰۰،۰۰۰ تهيه شده است که جهت بهدست آوردن نقشههاى رقومي، دادههاى مربوط به مشخصات تکنولوژى جارى و تکنولوژى نوين را با هم ترکيب کرده است. براى آزمون روششناسى و ابزار، دادههاى اصلى Pilot Soter در سرتاسر جهان با اميد به اين مطلب ارائه شدهاند که در نهايت به خلق دادههاى ثابت و همگون فرسايش خاک بيانجامد و به سهولت بههنگام شود.
اهداف اصلى برنامه Soter عبارت هستند از:
- ارائه دادههاى لازم براى بهبود نقشهبرداري، مدلسازي، مشخص کردن (نشان دادن) تغييرات خاک و منابع عوارض زمين؛
- ارائه دامنهٔ وسيعى از اطلاعات درست و دقيق براى کمک به سياستگذارى تخريب خاک در طراحى و اجراء؛
- مرتبط کردن دادههاى اصلى مربوط به ديگر منابع محيطي.
کنار هم گذاردن دادههاى خاک مربوط به صد و پنجاه سال بهطور يکجا - خصوصاً توانائى نشان دادن انواع مختلف دادهها بر روى يک نقشه - کار برجستهاى بود. مسئلهاى که در حقيقت استنباط شد، آن بود که نقشههاى قديمى در کل تنها راههاى محدودى براى نشان دادن دادههاى مربوط به مشخصات را فراهم کردهاند. به هر حال در توصيف مشخصات خاک، شما (کارشناس) معمولاً مايل هستيد که بهصورت همزمان چندين مشخصه نمايش داده شود (از جمله دادههاى فيزيکي، شيميائي، جغرافيائي، زمينشناسي، نقاط و نواحي).
پروژهٔ Hun Soter که در سال ۱۹۹۴م توسط آکادمى علوم خاک و مؤسسهٔ تحقيقاتى شيميائى کشاورزى کشور مجارستان۱روع شد، براى نيل به نيازمندىهاى ملي، اصلاحات مختلفى را به کار گرفت. مهمترين تحول ايجاد شده تغيير مقياس ۱:۵۰۰،۰۰۰ در مقابل ۱:۱،۰۰۰،۰۰۰ بود. اين کار بدان دليل انجام شد تا نتايج نقشههاى توپوگرافى کشاورزي۲تواند چارچوب دادههاى اصلى هندسى Hun Soter را تشکيل دهد.
(۱s Soil Science and Agricultural Chemistry Reserch Instiute: Rissac)
(۲s agro-topographical digital Survey: Agrotopo)
به واسطهٔ آن که اين تحقيق بر اصول نقشهبردارى خاک ژنتيک (تکويني) مبتنى بوده، واحدهاى توپوگرافى کشاورزى (Agrotopo units) نُه عنصر اصلى علم خاکشناسى (Pedology the science of Soil) را دربر مىگيرند. براى ارائه دادههاى اصلى HunSoter نرمافزارهاى ESRI'S Arc/Info و Arc View GIS مورد استفاده قرار گرفتند. اگر چه به هنگام استفاده از اين موارد، به تسطيح قوسها و ترکيب قطعات زمين کوچک يا کشيده (باريک) شده نياز داشتيم. نواحى مجاور، فرسايش يافتند و خصوصيات برجسته خاک نيز در واحدهاى مجزائى ترکيب شدند تا يک نقشه کارى را ارائه نمايند. مرحلهٔ بعدى با تعيين اجزاء يا ترکيبات و کدگذارى دادههاى مربوط به عوارض زمين درگير بود. اصلاح دادهها به اين طريق باعث تغييرات کوچکترى در نقشه کارى شد بهصورتى که برخى از واحدهاى اصلي، مجدداً بر طبق خصوصيات جغرافيائى فيزيکى آنها تقسيم شد. دادههاى اصلى HunSoter نمائى مرکب از ۱۲۱۱ پليگون به مساحت ۹۳،۰۰۰ کيلومترمربع بود که کل عوارض زمين کشور مجارستان را پوشانيد.
اطلاعات خاک
به کمک تيم قسمت (Department) علوم خاک و شيمى کشاورزي، در دانشگاه علوم کشاورزى G?d?ll? اجزاء و ترکيبات خاک مشخص و کُدگذارى شدند. پليگونهاى نقشههاى توپوگرافى کشاورزى بهصورت ژئومتريکى حذف شدند. دادههاى خاص و نقشههاى موضوعى (تماتيک Thematic) خاک به مقياس ۱:۵۰۰،۰۰۰ و ۱:۲۰۰،۰۰۰ کشور مجارستان در اين کار مورد استفاده قرار گرفتند. در نهايت، پروفيلهاى ((Profile(s) خاک معرف را از دادههاى مربوط به پروفيل خاکهاى مختلف به هر جزء خاک مربوط کردند. اين دادهها از منابع مختلف بهدست آمدند. اولين منبع اطلاعات، حفظ خاک ملى تازه تأسيس شده کشور مجارستان و دادههاى مربوط به سيستم مشخصسازى بود.
براى کار HunSoter، از دادههاى اوليه نمونهبردارى شده در سال ۱۹۹۲م استفاده کرديم. نمونهبردارى و آناليز منظم اين پروفيلها، فرصت بىهمتائى در کنترل بههنگام درآوردن دادههاى Soter به ما داد. همچنين از دادههاى سيستم اطلاعات خاک در مقياس ۱:۲۵۰۰۰ ارائه شده براى يکى از نواحى اجرائى مجارستان بهنام Pest County و دادههاى پروژههاى قبلى Rissac استفاده کرديم.