آفتاب

واژه نامه های آفتاب

روابطه کل و جزء


موضوع
علم و آموزش

واژه نامه
فرهنگ توصیفی علوم‌تربیتی

واژه فارسی
روابطه کل و جزء

واژه انگلیسی
Whole-part relation

توضیحات
طرفداران مکتب گشتالت ، عقیده دارند؛ کل ، اجزاء را در یک طرح و زمینه قرار می‌دهد و ارتباط آنها را روشن می‌سازد. به‌نظر اینان اجزاء به‌تنهائی بی‌معنی و نامفهوم هستند ، ولی وقتی در یک طرح و زمینه قرار گرفتند ، معنی و مفهوم آنها روشن می‌شود. طرح یک کل ، قابل انتقال و تعمیم است. در صورتی که اجزاء و کیفیت خالص آنها این خصوصیت را ندارند. طرح یک کل ، عناصر را مشخص می‌سازد. آنها را در زمینهٔ خاص به‌هم ارتباط می‌دهد. مطالعهٔ فرایند یادگیری ، نشان می‌دهد که حرکت از کل به جزء ، روند یادگیری را بهتر و فهم مطالب را آسان‌تر می‌کند. اجزاء به‌تنهائی بی‌معنی و نامربوط هستند و در طرح و کل معنی پیدا می‌کنند. اما باید توجه داشت که کل معادل مجموع اجزاء نیست. بررسی تک‌تک و اجزاء و روی‌ هم‌ قرار دادن آنها سبب تصور کل اجزء با هم و تا این ارتباط مشخص نشود ، اجزاء قابل فهم نیستند. در کار تدریس نیز معلم باید تا آنجا می‌تواند ابتدا مطالب درسی را به‌طور کل مطرح کند و ارتباط اجزاء یک امر یا امور مربوط را مشخص سازد و بعد به تحلیل کل و بررسی اجزاء آن اقدام کند.