آفتاب

واژه نامه های آفتاب

حقیقت


موضوع
علم و آموزش

واژه نامه
فرهنگ توصیفی علوم‌تربیتی

واژه فارسی
حقیقت

واژه انگلیسی
Truth

توضیحات
قضیه‌ای است که تصویر دقیقی از واقع یا نفس‌الامر دربر داشته باشد. در اینجا باید توجه داشت که کلمه واقع یا نفس‌الامر محدود به امر خارجی نیست بلکه شامل امور خارجی ، ارتباط مفاهیم و تطبیق با موقعیت نیز می‌باشد. حقیقت در فلسفه اسلامی ، چنانچه از نوشته‌های استادمطهری و استاد علامه‌طباطبائی برمی‌آید آن قضیه ذهنی است که با واقع مطابقت کند. رئالیست‌ها حقیقت را مطابقت تصور ذهن با امر خارجی تلقی می‌کنند. ایده‌آلیست‌ها قضیه یا مفهومی را حقیقی تلقی می‌کنند که با دیگر قضایا توافق داشته باشد. (تئوری توافق). "پیرس" پایه‌گذار مکتب پراگماتیسم ملاک حقیقی ‌بودن یک قضیه را بامعنی ‌بودن ، قابل آزمایش‌ بودن و توافق پژوهندگان دربارهٔ آن فرض می‌کند. جان‌دیوئی ، فیلسوف معروف آمریکائی ، ملاک حقیقت را تغییر موقعیت یا حل مسئله تلقی می‌کند. ملاک حقیقت از نظر طرفداران تحلیل زبان و پیروان مذهب تحققی منطقی بررسی تجربی است.