نظریهٔ اسناد
- موضوع
- علم و آموزش
- واژه نامه
- فرهنگ توصیفی علوم‌تربیتی
- واژه فارسی
- نظریهٔ اسناد
- واژه انگلیسی
- Attribution theory
- توضیحات
- در عمل اسناد ، شخص خصوصیتی (صفت ، هیجان ، یا انگیزه) را به خود یا به دیگری نسبت می‌دهد. نظریه اسناد جدید از مفهوم اسناد علیّت "هایدر"مشتق شده و قصد توضیح کیفیّت انتساب خصوصیات و صفات را از جانب افراد نسبت به دیگران دارد. در فرم محدود نظریه حاکی است که تسلسل زیر در موقعیت‌های اجتماعی روی می‌دهد: شخص فردی دیگر را هنگام اشتغال به رفتاری خاص مشاهده می‌کند ، براساس ادراک خود از رفتار او در مورد قصد او استنباط می‌کند ، و آن‌گاه یک صفت برانگیزنده مکشوف را که با رفتار وی هماهنگ است به او نسبت می‌سازد. از نظریه‌های اسنادی می‌توان به ۱- نظریه روان‌شناسی ساده: قدیمیترین فرمول‌بندی اسنادی مربوط به "هایدر" است. به نظر او بیشتر مردم برای فهم رفتار دیگران قابل پیش‌بینی کردن جهان اطراف خود به‌صورت روان‌شناسان تازه‌کار عمل می‌کنند ۲- نظریه استنباطی تطابقی: این نظریه به‌وسیله جونز و دیویس (Jones, E and Davis, K)عنوان شده است و توجه خود را بر پیامدهای رفتار به‌عنوان مبنای اسناد متمرکز کرده است. ۳- نظریه تغئیر همگام: واضع این نظریه‌ها هارولد کلی (kelley. H) است. نظریه استباط تطابقی ، توضیح می‌دهد که مردم چگونه سعی می‌کنند ویژگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های شخصی یک فرد را با استفاده از شواهد رفتاری او تعئین کنند ، طبق نظر "کلی" مردم اسنادهای خود را بر مبنای اصل تغئیر همگام انجام می‌دهند. این اصل می‌گوید برای اینکه چیزی علّت یک رفتار باشد باید هروقت آن رفتار روی می‌دهد ، آن چیز حاضر باشد و تا وقتی رفتار وقوع نمی‌یابد آن عامل نیز نباید حضور داشته باشد. ۴- نظریه ترکیبی: شیور (shaver, K) سه نظریه اصلی اسناد را باهم ترکیب کرد. فرمول‌بندی او از اسناد مبتنی به سه فرض درباره طبیعت انسان است: نخست اینکه رفتارها به‌طور تصادفی رخ نمی‌دهند بلکه سازمان‌یافته و نظامدارند ، بنابراین قابل پیش‌بینی هستند. دوم اینکه مردم تمایل به درک ، تبئین و پیش‌بینی رفتار دیگران را دارند. فرض سوم آن است که رفتارهای قابل مشاهدهٔ افراد اطلاعات معتبری درباره علل زیربنائی خود به‌دست می‌دهند. ۵- نظریه سه‌بعدی اسناد: برنارد واینر (weiner, B) یک طبقه‌بندی سه‌بعدی فرض کرد که اسنادهای مربوط به شکست و موفقیت را توصیف می‌کنند. طبق نظر "واینر" مردم می‌توانند بازده‌های رفتاری را نه‌فقط به عواملی که درونی (شخصی) یا بیرونی (موقعیتی) هستند اسناد دهند ، َ بلکه می‌توانند بازده‌ها را به عواملی هم که پایدار یا ناپایدار و قابل کنترل یا غیرقابل کنترل هستند ، اسناد بدهند. در مجموع می‌توان گفت ، اسنادها در توجیه شکست و موفقیت تحصیلی ، در تعئین انتظارات یادگیرندگان از خود ، و در چگونگی عواطف یادگیرنده و تعئین نوع رفتار یادگیرندگان نقش بسزائی دارد.