در گذشته که تعدد زوجات مرسوم بوده ايلات و عشاير در اين زمينه آمادگى بسيار داشته‌اند به همين مناسبت خوانين و سران عشاير و واليان، زنان متعدد گرفته و عموماً داراى فرزندان زياد بوده‌اند. به تدريج که زندگى ايلى و عشيره‌اى به زندگى شهرى و شهرنشين تبديل گرديده، از ميزان تعدد زوجات کاسته شده است. مسلماً در زندگى شبانى و زراعى وجود زنان و فرزندان متعدد در پيشرفت وضع اقتصادى آن جامعه نقش اساسى را ايفاء مى‌کرده است.
تا چند سال قبل در ايلام ازدواج جنبه طبقاتى و يک جانبه داشته است بدين معنى که طبقات خاص اجتماعى با افراد هم‌خانواده خود ازدواج مى‌کرده‌اند، اما تفاوت در اين بود که واليان و خوانين و صاحب اختيار بودند و به همين مناسبت حق انتخاب همسر و اظهارنظر و ابراز عقيده راجع‌به ازدواج از پسر و دختر سلب شده و اگر پدر دختر و پدر پسر تصميمى مى‌گرفتند ازدواج بين آن دو نفر صورت مى‌گرفت.
انتخاب والدين (پسنيه =پسنديدن)
وقتى والدين پسر تشخيص دادند که فلان دختر از لحاظ شئون فاميلى با آنان برابرى مى‌کند و خود دختر نيز وجاهتى دارد. بدون کسب موافقت پسر چند نفر از ريش‌سفيدان و جوانان وابسته به خانواده پسر شبانه به خانه پدر دختر مى‌روند، خانواده دختر نيز اقوام نزديک خود را دعوت مى‌کند که در اين جلسه شرکت نمايند و معمولاً پس از صرف چاي، بزرگ فاميل پسر پس از ذکر مقدمه‌اى از پدر دختر براى پسر موردنظر، دختر او را خواستگارى مى‌کند و اغلب خانواده دختر نيز با رعايت اطراف و جوانب امر موافقت خود را به اين خواستگارى اعلام مى‌کنند.
پس از اعلام موافقت پدر دختر، يکى از مردان خانواده پسر که با او قرابت بيشترى دارد دست پدر دختر و يا احياناً دست يکى از مردان برجسته اقوام دختر را مى‌بوسد. انجام مراسم دست‌بوسى قطعيت دادن به امر ازدواج را مى‌رساند و مخصوصاً بين عشاير اين کار اهميت به‌سزائى دارد حتى معروف است که در گذشته اگر کسى به قول خود عمل نمى‌کرد و از ازدواج دختر با آن پسر سرباز مى‌زد دست بوسيده شده به‌علت امتناع از قول و خلف وعده قطع مى‌شد.
تحفه و هدايا با حصول اطمينان از انجام وصلت داده مى‌شود آن‌هم به نسبت قدر و مقام اولياى دختر و نسبت به اهميت ميزان ثروت پدر و مادر و کسان داماد که هر يک به‌قدر وسع يک ماديان و يا يک قاطر و يا چيز ديگرى هديه مى‌دهد.
شيرينى خورانى
پس از اتمام مراسم خواستگارى و قبول هديه، در روزى معين زنان دو خانواده در منزل پدر دختر جمع مى‌شوند و خانواده پسر يک شال و يک انگشتر و تعدادى پوشاک از قبيل پيراهن، کفش، سربند، گلبندى و مقدارى شيريني، قند، روغن، برنج براى خانواده دختر مى‌برند، از اين روز تا هر زمان که مراسم عروسى انجام گيرد داماد موظف است به اولياى دختر از حيث درو و خرمن‌بردارى و در مواقعى‌که مهمانى براى آنان مى‌رسد خدمت و کمک نمايد و هم‌چنين تمام هزينه و مخارج زندگى دختر به عهده خانواده پسر مى‌باشد.
دستگيرانى (= دزيرانى)
معمولاً دو سه روز قبل از اين مراسم خانواده داماد مقدار کافى قند، چاي، برنج و چند تا گوسفند (بستگى به تعداد مهمان دارد) و ساير مواد غذائى به منزل پدر عروس مى‌فرستند و براى روز معين افراد و وابستگان دو خانواده را براى صرف ناهار دعوت مى‌کنند. براى برگزارى اين ناهار سعى مى‌شود که وسايل ساز و دهل روبه‌راه باشد و رقص و پاى‌کوبى از برنامه‌هاى اصلى و قطعى اين مراسم است و پس از چند ساعتى که ناهار صرف شد، بزرگان خانواده با بحث و تبادل‌نظر ميزان شيربهاء و شيرينى و نوع زينت‌آلاتى را که بايد به عروس هديه کرد تعيين مى‌نمايند.
داماد چرانه
پس از اتمام مراسم دستگيرانى داماد به خانه عروس دعوت مى‌شود، معمولاً برادر عروس داماد را تا منزل همراهى مى‌کند و مرسوم است که داماد مبلغى پول به‌عنوان هديه به خانواده دختر مى‌دهد و باز هم رسم است که در واقع عزيمت داماد از خانه عروس، مبلغى بيش از مبلغ تأديه شده به وسيله داماد از طرف خانواده عروس به داماد هديه مى‌شود.
مراسم ازدواج
عقد و عروسى
عقد:
روز عقد چند نفر از خانواده داماد به خانه عروس مى‌روند و پس از اخذ شناسنامه دختر، همراه با يک يا دو وکيل از خانواده به محضر و يا محل ملاى (روحاني) منطقه مى‌روند و پس از جارى کردن خطبه عقد، دفاتر به امضاء افراد ذى‌ربط مى‌رسد.
عروسى (= دوات ـ Devat = سير Sir):
براى انجام عروسى پس از کسب اجازه پدر دختر، افراد خانواده طرفين براى شرکت در جشن عروسى دعوت مى‌شوند، دعوت‌شدگان سوار بر اسب و قاطر و استر با جلال و شکوه خاصى ضمن شادى و سرور و ترتيب مسابقه اسب‌دواني، به منزل دختر مى‌روند و اندکى در منزل توقف مى‌نمايند، در اين موقع زنان خانواده، دختر را براى حرکت آماده مى‌کنند، عروس را بر ماديانى سوار مى‌کنند و با شکوه و شادى در ميان هلهله و خواندن آوازهاى محلى و ساز و دهل او را به منزل داماد مى‌برند در جلو در منزل فرش يا پارچه‌اى پهن کرده‌اند در کنار اين فرش داماد يا برادر داماد ايستاده است به‌محض ورود کاروان عروس يکى از آنان عروس را از بالاى ماديان پائين مى‌آورد و گوسفندى جلوى پاى عروس قربانى مى‌کنند پس از انجام مراسم قرباني، داماد بايد عروس را بغل کرده به داخل اطاق ببرد، پس از صرف شام و انجام مراسم مقدماتى پدر داماد يا بزرگ خانواده داماد، دست داماد را مى‌گيرد و او را به اطاق عروس مى‌برد و دست آنان را در دست يکديگر مى‌گذارد، آنگاه مرسوم است که داماد مبلغى به‌عنوان راه شرمانه = روسرمانه به دختر هديه مى‌کند، سپس پدر داماد آنان را به حال خود گذاشته و خود وارد جمع مدعوين مى‌شود.