مساجد
مسجد جامع زنجان
مسجد جامع زنجان که به مسجد سید نیز معروف است در قلب بافت تاریخی شهر قرار گرفته است.
این مجموعه توسط عبدالله میرزا یکی از فرزندان فتحعلی شاه قاجار، در هنگام حکمرانی وی در زنجان، در سال ۱۳۴۲ هـ. ق احداث گردیده است.
مسجد جامع سجاس
این مسجد در شهرک سجاس در ۱۲ کیلومتری شمالغربی شهرستان خدابنده قرار دارد مسجد جامع سجاس را میتوان یکی از آثار برجسته منطقه دانست. این مسجد به سبک مساجد شبستانی ساخته شده است. گنبد این مسجد که از نوع گنبدهای یک پوشش است با آجر اجراء شده و تزئینات آن منحصراً به نقش ستاره پنجپر محدود بوده که از مصالح آجری پدیدار گردیده است. این مسجد از نظر گچبری و کتیبهها بسیار ارزنده و متعلق به اوایل قرن پنجم هجری قمری است.
امامزادهها و بقعهها
بقعه ملاحسن کاشی
در فاصله ۵/۲ کیلومتری جنوب شهر سلطانیه فعلی مقبره زیبای مولانا حسن کاشی قرار گرفته است. این بقعه از بیرون دارای پلان هشتضلعی و در داخل با ترکیب و تلفیق ایوانهای جالبی به مربع تبدیل شده است. ایوانهای چهارگانه در طبقه اول با دهلیز زیبائی به یکدیگر مرتبط است. حاصل این ارتباط گنبد زیبائی است که در سال ۹۷۳ هجری قمری یعنی اواخر دوران شاه طهماسب بنا شده و در مجموع با گنبد الله الله مقبره شیخ صفیالدین اردبیلی قابل مقایسه است.
بقعه امامزاده سید ابراهیم (ع) زنجان
این بقعه در داخل شهر زنجان و شجرهنسب این امامزاده که اهالی استان ارادت خاصی به آن حضرت دارند به ابراهیم بن موسی بن جعفر (ع) میرسد. بنای حرم مطهر، جدید و به سبک چهارطاقی منطبق بر پلان قدیمی نوسازی گردیده است. تزئینات گنبد از بیرون کاشیکاری و معرف با نقوش هندسی پر و کتیبهای به خط ثلث در ساقه گنبد و از داخل مقرنس کاری و گرهسازی شده است. در کنار بقعه مسجد بزرگی بنا گردیده که هم اینک محل برگزاری نمازجمعه میباشد.
گنبد سلطانیه
این بنا در ۳۵ کیلومتری شرق زنجان قرار گرفته است. گنبد سلطانیه در دوران حکومتی سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) در مدت ۹ سال از تاریخ ۷۰۴ الی ۷۱۲ هجری قمری احداث شده است. ارتفاع گنبد ۵/۴۸ متر و قطر آن ۶/۳۵ متر میباشد. این بنا در زمان برپائی عظیمترین گنبد در جهان بوده که منشاء احداث بناهای عظیمی در جهان گردیده است. کلیسای جامع مریم مقدس (سانتاماریا) در فلورانس ایتالیا و مسجد ایاصوفیای ترکیه که پس از گنبد سلطانیه بنا گردیدهاند. ملهم از این گنبد با شکوه دوران ایلخانیان میباشد. مجموعه گنبد سلطانیه دارای پیچیدگیهای فنی و تزئینات به غایت زیبا و سحرانگیزی است که شرح آن در منابع متعددی آمده است.