دبيرستان کيخسروى
اين بنا در خيابان شهيد چمران شهر يزد قرار دارد. بانى آن کيخسرو مهربان رستم، بين سال‌هاى ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۶ هجرى شمسى اين دبيرستان را بنياد نهاد. اين بنا مربوط به اواخر دورهٔ قاجار و اوايل دورهٔ پهلوى است.
نماى اين ساختمان از آجر است و از سطح زمين حدود دو متر ارتفاع دارد. بيست پلهٔ سنگى تيشه‌اي، حياط مدرسه را به هشتى ورودى و از آنجا به تالار مدرسه ارتباط مى‌دهد.
کلاس‌ها و بخش ادارى در طرفين تالار قرار دارند و در انتهاى تالار در ضلع شمالي، تالار اجتماعات دبيرستان -که الحاقى است- ديده مى‌شود. ورودى اصلى تالار داراى سردرى نسبتاً بلند است که با آجر نماسازى شده و يک کتيبهٔ کاشى با نشان فروهر را در خود جاى داده است. در اطراف اين نشان بين زير ديده مى‌شود:
| توانا بود هرکه دانا بود | ز دانش دل پير برنا بود |
در نماى آجرى بيرونى بنا، در اطراف برخى از پنجره‌ها، نوار باريکى از کاشى هفت‌رنگ با طرح مارپيچى ديده مى‌شود. در ضلع شرقى و غربى ساختمان، دو حياط نسبتاً وسيع وجود دارد. علاوه بر ورودى اصلي، دو ورودى ديگر نيز در ضلع‌هاى شمالى و جنوبي، ساختمان مدرسه را به حياط ارتباط مى‌دهند.
مدرسهٔ بدر
بناى تاريخى مدرسهٔ بدر (آموزشگاه استثنايى پيام) در محلهٔ ابوالمعالي شهر يزد قرار دارد. اين مدرسه در سال ۱۲۷۹ شمسى بصورت واحد مسکونى احداث شد و در سال ۱۲۹۹ شمسى به مدرسه تغيير کاربرى داد و از نوع خانه‌هاى قاجارى يزد است.
اين بنا حياط نسبتاً وسيع در مرکز و فضاهايى شامل اتاق و راهرو با ارتفاع شصت سانتى‌متر از کف دارد. در بدنه‌هاى شمالى و جنوبي، دو دودرى با درهاى چوبى وجود دارد که اتاق‌هاى نسبتاً بزرگى را در ميان گرفته‌اند. حدفاصل دودرى‌ها و اتاق مرکزي، راهروهايى قرار دارد. اتاق بزرگ بدنهٔ شمالي، داراى در چوبى خورشيدى و اتاق بزرگ بدنهٔ جنوبى درِ چوبى بدون هلال دارد. در ضلع شمالى و جنوبى ساختمان نيز زيرزمين تعبيه شده است. نماسازى بنا تا ارتفاع يک مترى از ازاره، هره آجرى و مابقى سيم‌گل با دم‌گيرى گچ است. ورودى مدرسه راهرويى کم‌عرض، طولانى و مسقف است و پوششى از نوع طاق و تويزه دارد.
دبستان مهر نرسى‌آباد
دبستان مهر در کوى نرسى‌آباد (نصرآباد) شهر يزد قرار دارد. براساس سنگ‌نوشتهٔ نصب شده بر ديوار ايوان مدرسه، تاريخ بناى آن سال ۱۳۱۳ هجرى شمسى است.
دبستان مهر داراى نقشه‌اى مربع شکل با يک تالار مرکزى است که ورودى کلاس‌ها به آن باز مى‌شود. در ضلع شمالى و جنوبى بنا، دو ايوان به قرينهٔ هم ساخته شده است. ورودى اصلى تالار و زيرزمين از ايوان ضلع جنوبى است. زيرزمين مدرسه در قسمت زيرين تالار اصلى قرار دارد و در حال حاضر بعنوان نمازخانه از آن استفاده مى‌شود. نماى ايوان جنوبى از آجر است. دو ستون آجري، ايوان جنوبى را به سه دهانه با قوس‌هاى آجرى هلالى تقسيم مى‌کند. معمارى اين ساختمان شبيه به معمارى ساختمان‌هاى مربوط به زرتشتيان يزد است.
مدرسهٔ ايرانشهر
اين مدرسه در برزن گودال مصلى شهر يزد قرار دارد. ساختمان‌سازى اين مدرسه در سال ۱۳۱۵ هجرى شمسى آغاز و در سال ۱۳۱۷ شمسى پايان يافت. طرح اين دبيرستان از آندره گدار معمار فرانسوى است. اين مدرسه، اولين مدرسهٔ دولتى در شهر يزد است و علاوه بر آن بعنوان مرکز تجمع فرهنگى نيز محسوب مى‌شود. قوس‌هاى تخم‌مرغى -مشخصه‌هاى معمارى عصر ساسانى - و قوس‌هاى خيزدار -مربوط به عصر صفوي- در اين بنا استفاده شده است. در جان‌پناه رواق‌ها، از کاشى‌هاى رنگى لعاب‌دار استفاده شده است. يکى از فضاهاى باارزش اين ساختمان، تالار اجتماعات آن است.
مدرسهٔ رستمى مريم‌آباد
مدرسهٔ رستمى مريم‌آباد در مرکز محلهٔ مريم‌آباد شهر يزد قرار دارد. طبق نظر انجمن زرتشتيان مريم‌آباد و رحمت‌آباد، بانى اين مدرسه تهمينه رستم است و بناى آن در سال ۱۳۱۵ هجرى شمسى ساخته شد.
اين مدرسه داراى يک تالار اصلى مرکزى با پوشش ضربى ساده است و کلاس‌هاى مدرسه در طرفين اين تالار به قرينه قرار گرفته‌اند. در ضلع جنوب شرقي، ورودى اصلى مدرسه، ورودى تالار و نيز يک ايوان کوچک با پوشش ضربى که در طرفين آن دو اتاق کوچک به قرينه ساخته شده، قرار دارد. دو ستون آجري، پيشانى ايوان را به سه دهانهٔ مساوى تقسيم مى‌کند و دو حياط يکى کم‌وسعت در ضلع جنوبى و ديگرى نسبتاً وسيع در ضلع شمالى قرار دارد. دو فضاى کم‌عرض در ضلع شمالى و غربى ساختمان اين دو حياط مدرسه را به هم مرتبط مى‌سازد. پنجره‌هاى نورگير به حياط‌ها و دو فضاى کم‌عرض باز مى‌شود. نماى جنوبى مدرسه آجرى است. کتيبهٔ پيشانى نما که احتمالاً سال تأسيس بنا و غيره را در خود جاى داده بود، اکنون وجود ندارد. دو قاب آجرى قرينه در طرفين نماى جنوبى به چشم مى‌خورد که داخل آن با آجر تخت گل و بوته‌دار، نماسازى شده است.