تخت سلیمان
این مجموعه در ناحیه تکاب و بر روی یک بلندی طبیعی به ارتفاع ۲۰ متر از سطح دشت حداث شده است. کلیه آثار آن درون یک حصار و دیوار بیضی‌شکل بنیان گرفته که دورتادور آن دشتی گسترده است.
در این مجموعه تاریخی محل شگفت‌انگیزی به‌نام زندان سلیمان قرار دارد که مشتمل است بر بقایای معبی از دوران ماقبل تاریخ و عهد ماد. در اطراف قلعه آتشفشان خاموشی به بلندی و قطر دایره‌ای ۱۵۰ متر و عمق ۷۰ متر قرار دارد.
به‌طور کلی مجموعه تخت سلیمان واجد ارزش‌های تاریخی، باستانی، معماری و تفریحی است و می‌تواند به‌عنوان یک مجموعه توریستی مورد استفاده قرار گیرد.
قلعه باستانی بسطام
کاوش‌های باستانی نشان می‌دهد که این قلعه طی ۵۰ سال و در سه مرحله ساخته شده است و دارای معبد، بازار و قعر حکومتی، برج، بارو، دروازه و راه‌های مخفی خروج مخصوص به خود بوده است.
این قلعه در قرن هفتم پیش از میلاد احداث شده و در روستای بسطام قره ضیاءالدین قرار دارد.
قلعه اسماعیل‌آقا
این قلعه بر فراز کوهی در ۱۸ کیلومتری غرب ارومیه و حاشیه رودخانه ناز لوچای قرار گرفته و در نیمه دوم قرن ۱۹ میلادی ساخته شده است و بخشی از دیوارها و محل دیدبانی آن هنوز هم پابرجا است.
سنگ کاظم‌خان
سنگ کاظم‌خان یا قیرخلار (محل سکونت چهل نفر) صخره‌ای است سنگی که ارتفاع آن بیش از ۳۵۰ متر است. دورتادور این سنگ را با بریدن بدنه آن به شکل راهی درآورده‌اند که عرض آن ۶۰ متر و طولش در حدود ۵۰۰ متر است.
بر روی این صخره به دستور کاظم‌خان قراول‌خانه مستحکمی باوری از سنگ مرمر احداث شده و روی یکی از پایه‌های مرمری عبارت ابونصر سن بهادرخان حکمران و روی پایه دیگر نیز عبارت الطرفه علی‌الله‌السلطان‌الاعظم‌الحسین... را با خط زیبائی حکاکی کرده‌اند که متأسفانه به‌علت شکسته شدن پایه‌ها، بقیه عبارات از بین رفته است.
قلعه روستای بردوک
در ۶ کیلومتری روستای بردک در محال صدمای برادوست قلعه مستحکمی از سنگ با تأمین کلیه شرایط دیده‌بانی شده است. از این قلعه به‌عنوان دژی متنار که بر معبد ورودی و خروجی دره اشراف کامل دارد، استفاده می‌شد.
در بخش مرکزی قلعه بقایای چند ابنیه وجود دارد که یک واحد آن فعلاً سالم مانده است.
گوورچین قلعه
گوورچین قلعه که بر فراز دامنه شمالی کوه آوقان داغ استوار است در ۱۰ کیلومتری جنوب پلاژ تابستانی سلماس واقع شده است. تاریخ احداث قلعه مشخص نیست. گفته می‌شود دو پاه و بنای قلعه به دستور هلاکوخان ساخته شده و محل دفن خزاین وی بوده است.
قلعه دم دم
این قلعه در سال ۱۰۱۸ هجری قمری بر فراز کوهی به همین نام در ۱۸ کیلومتری جنوب‌غربی ارومیه ساخته شده است.
قلعه از ۵ قسمت تشکیل می‌شود که عبارت است از: قسمت اصلی، قسمت پائین، قسمت سولوق، قسمت بوزلوق و بیرون دروازه شرقی
بخشی قلعه
بخشی قلعه بر فراز کوه مخروطی‌شکل ناقصی استوار است که در ۲ کیلومتری سمت جنوب‌غربی و نزدیک ساحل دریاچه ارومیه، مشرف به جلگه‌ای سبز و خرم واقع شده است.
در سال ۶۱۷ هجری قمری اوزبک این پهلوان جاده‌های اطراف کوه و قلعه را زیرسازی کرد. در نزدیکی قلعه، نهری جریان دارد که پلی هم بر روی آن احداث شده است.
اهالی محل این پل را اوزبک کورپوسو (پل اوزبک) می‌خوانند و هنوز هم سالم مانده و مورد استفاده محال ناز لوچای می‌باشد.
قلعه بخدک (بختک)
قلعه بخدک یا بختک که بقایای خرابه‌های آن هنوز هم در روستای میلان (یکی از روستاهای میاندوآب) قرار دارد، گویا توسط یکی از سرداران خود انوشیروان به‌نام بخدک ساخته شده است. ظاهراً علت احداث قلعه آزمودن قدرت نظامی و نشان دادن آن به شاهنشاه ساسانی بوده که توسط بخدک پیشنهاد شده است.
قلعه بلورآباد
این قلعه در حاشیه دشت شمالی روستای قره ضیاءالدین واقع شده است. این قلعه باطری مثلثی، داخل حصاری مستطیل‌شکل به ابعاد ۶۵×۹۰ قرار گرفته است.