تکيه دولت

براساس يادداشت‌هاى حسينعلى بيهقى تکيه دولت در ضلع شرقى صحن کاخ گلستان قرار داشت و محوطه وسيعى بود با ساختمان سه طبقه مدور به ارتفاع تقريبى ۲۴ متر که در وسط آن صفحه‌اى گرد به ارتفاع سه متر براى نمايش تعزيه وجود داشت. گرداگرد صحن غرفه‌هايى براى تماشاگران و عزاداران و نيز غرفه مخصوص شاه و محارم و اطرافيان احداث شده بود.


ساختمان اين بنا از تماشاخانه‌هاى روباز رومى اقتباس شده و هنگام عزادارى آن را با خيمه و چادر بزرگ پوشش مى‌دادند. اين بنا در زمان پهلوى اول به کلى تخريب و بانک ملى فعلى بازار در محل آن ساخته شد. هم اينک تعدادى تصوير و نقشه از آن بناى باشکوه برجاى مانده است.


تکيه دولت نمونه مثال زدنى از معمارى کاربردى ايرانى بود. اگرچه در ساخت اين بنا، از آمفى تئاترهاى غربى الگو گرفتند، اما مصالح تزيين، شکل و معمارى خوش‌ساخت آن، کاملاً با روحيه ايرانى و معمارى دوره قاجار همخوانى داشت. به علاوه اگر تعزيه را نمايش مذهبى سنتى ايران بدانيم، تکيه دولت کامل‌ترين ساختمان ممکن براى اجراى تعزيه به شمار مى‌رفت.

تکيه نياوران

در مرکز دهکده قديمى نياوران بناى عظيم و با شکوهى به چشم مى‌خورد که داراى معمارى و فرم خاص است. سال‌هاست که اين بنا به عنوان تکيه مورد استفاده است. اين بنا در سال ۱۲۳۷ شمسى به دستور ناصرالدين شاه احداث شد. تکيه نياوران داراى صحن مسقف با خرپاى بزرگ چوبى و سقف شيروانى است.



بر مبناى نوشته‌هاى ناصر تکميل همايون، تهران روى هم نزديک به پنجاه تکيه معتبر داشت که همه آنها در ايام سوگوارى سرتاسر با پارچه سياه و جملات مذهبى پوشيده مى‌شد و مراسم عزادارى سرور شهيدان حضرت حسين بن على (ع) در آنها برگزار مى‌شد. هر محله چندين تکيه مسقف و بى‌سقف داشت که مهم‌ترين آنها پس از تکيه حاج‌ميرزا آقاسى (عباس آباد) و تکيه دولت عبارت بود از: تکيه سپهسالار، تکيه سرچشمه، تکيه وليخان، تکيه زنبورک‌خانه، تکيه نوروزخان، تکيه سيدنصرالدين، تکيه قورخانه،تکيه عودلاجان.