امامزاده اسماعيل

امامزاده اسماعيل در خيابان شهيد مصطفى خميني، نزديک ميدان سيداسماعيل قرار دارد و منسوب به اسماعيل از اعقاب امام على (ع) است. يک سوى اين بقعه به واسطه بازار سرپوشيده به خيابان اصلى بازار تهران راه مى‌يابد. اين مکان تاريخى شامل ميدان، آب‌انبار، مسجد-مدرسه فيلسوف‌الدوله و بازار سيداسماعيل است.



جبهه غربى بنا داراى ايوانى رفيع و خوش‌منظر است که در طرفين آن دو منار طويل ديده مى‌شود. در طرفين ايوان، سه ايوانچه در لبه صحن واقع شده است. بدنه ايوان غربى پوشيده از کاشى و نيم گنبد آن مزين به مقرنس زيبا و پرکار است. در محل پاکار قوس پوشش ايوان، بر کتيبه‌اى با زمينه لاجوردى در سه سوى و روى کاشى‌هاى خشتي، عباراتى به خط سفيد نقش بسته است.


طبق کتيبهٔ موجود، قدمت در چوبى بقعه به سال ۸۸۶ هـ.ق يعنى دوره آق‌قويونلو مى‌رسد و ظاهراً قديمى‌ترين سند بر جاى مانده براى قدمت شهر تهران است. کاشى‌هاى زرين‌فام مرقد متعلق به قرون ۷ و ۸ هـ.ق و مناره‌هاى موجود در اين بقعه از قرن سيزدهم هـ.ق باقى مانده است.

امامزاده احمد و محمود

در حوزه ماهدشت کرج، خيابانى خاکى وجود دارد که به تپه‌اى باستانى و بناى آرامگاهاى خشتى منتهى مى‌شود. بناى امامزاده احمد و محمود بر تپه‌اى با ارتفاع حدود سه متر بنا شده و از فاصله دور در ميان دشت مسطح نمايان است. مصالح به کار رفته در اين بنا فقط خشت و گل است. گرچه بنا بسيار تخريب شده، ولى چنين به نظر مى‌رسد که بناى امامزاده دو طبقه بوده و طبقهٔ هم‌کف به آرامگاه و طبقهٔ دوم به سرداب اختصاص داشت. سبک معمارى بنا از دوره صفويه تبعيت مى‌کند و مى‌توان قدمت آن را نيز به اين دوره نسبت داد.


اطراف امامزاده چندين قبر بسيار جديدتر، به چشم مى‌خورد و به نظر مى‌رسد که اين مکان قبلاً گورستان يک آبادى بود. در کنار امامزاده دو تپهٔ باستانى وجود دارد که تنوع و فراوانى سفال‌هاى پراکنده در آنجا حکايت از اهميت آنها دارد. سفال‌هاى جمع‌آورى شده از سطح تپه‌ها، قدمت آنها را به قرون هفت تا نه مى‌رساند.


با کمى فاصله، چله‌تپه، تپه سليمان و تپه خاتون قرار دارند.

امامزاده ام کبرى و ام صغرى

اين بنا هم‌اکنون در داخل شهر اشتهارد با گنبد بلند کاشى‌کارى شده نمايان است. ساقه گنبد از دو قسمت تشکيل شده: قسمت زيرين گنبد با کاشى به اشکال اوزى مزين شده و بقيهٔ ساقه آن که قاعده گنبد را تشکيل مى‌دهد، آجرى است. کاشى‌کارى بغل‌هاى ايوان با تزيينات معقلى در نوع خود ممتاز است.


بقعه از دو بخش تشکيل شده و داخل بنا فاقد هر گونه تزيين و تنها با گچ سفيد شده است. اين بنا را مى‌توان به دوره صفويه نسبت داد که بعد از آن در دوره‌هاى مختلف مورد مرمت قرار گرفته است.

امامزاده جعفر، پيشوا

امامزاده جعفر هشتگرد

اين بنا در داخل شهر هشتگرد واقع شده و گرداگرد آن را ديوارى احاطه کرده است. قديمى‌ترين و اساسى‌ترين بخش اين بنا حرم آن است. داخل بقعه فاقد هرگونه تزيين يا نوشته و کتيبه است.