تهران قديم بنا به نوشته جعفر شهرى‌بان داراى پنج محله بود، هر يک از اين محلات داراى پاتوق‌هايى بود و هر پاتوق به چندين گذر و کوچه تقسيم مى‌شد.
محله عودلاجان
اين محله در محدوده ارگ، بيوتات سلطنتى تا خيابان ناصر خسرو حوالى مسجد امام خميني، شمال خيابان ۱۵ خرداد شرقى و بازار عودلاجان و پامنار و جنوب خيابان اميرکبير و ميدان امام خمينى را در بر مى‌گرفت. اين محله شامل چهار پاتوق بود: پاتوق نايب سيدحسن، نايب محمدصادق، نايب اسماعيل و پاتوق نايب حيدر.
يک تک منار آجرى از آثار دوره قاجارى که در اصل بخشى از مسجدى بود که کل بناى آن ضمن احداث خيابان جديد پامنار تخريب شد، در اين محله باقى است. روکار منار با کاشى‌هاى فيروزه‌اى رنگ با طرح متوازى مارپيچ در حاشيه زينت يافته است.
محله سنگلج
اين محله از شرق به خيابان خيام، از شمال به ميدان حسن‌آباد و خيابان شيخ‌هادى و از سمت‌هاى ديگر به اميريه و پل بهادر و بازارچه قوام‌الدوله تا خيابان خيام محدود مى‌شد.
جمع کليه ابنيه اين محله در کتاب آمار دارالخلافه به اين شرح آمده است: ۴۴۴۸ خانه، ۱۸۲۴ دکان، ۱۵۵ باغ و باغچه، ۱۱۷ طويله، ۵۹ حمام، ۲۴ کاروانسرا، ۱۴ مسجد و مدرسه: ۱۰ يخچال، ۹ تکيه، ۴ کليسا، ۱ سربازخانه.
اين محله ۹ پاتوق داشت: پاتوق نايب شعبان، پاتوق نايب حسين، پاتوق نايب رمضان، پاتوق نايب باقر، پاتوق نايب محمد علي، پاتوق نايب رمضان، پاتوق نايب صحبت، پاتوق سيدعلى اکبر نايب و پاتوق نايب وهاب.
محله بازار
محدودهٔ آن حدفاصل سه راهى خيابان ۱۵ خرداد شرقى و ناصرخسرو در امتداد خيايان ۱۵ خرداد تا انتهاى بازار بزرگ و بازار چهل تن در جنوب، متمايل به طرف شرق تا خيابان رى بود.
محله چاله‌ميدان
اين محله از اطراف به بازار چهل تن و امامزاده سيد اسماعيل و ميدان مال‌فروش‌ها و ميدان امين‌السلطان، گمرک و خان‌آباد و دروازه غار و ميدان محمديه محدود مى‌شد و داراى شش پاتوق بود: پاتوق حاجى غلامرضا و حاجى رحيم، پاتوق نايب علي، پاتوق نايب جعفر، پاتوق نايب حسن، پاتوق نايب عباس.
محله دولت
اين محله حدفاصل خيابان‌هاى لاله‌زار، فردوسي، سعدي، اکباتان، ايران، ۱۷ شهريور، بهارستان، و دروازه شميران را در بر مى‌گرفت.کتاب آمار دارالخلافه تهران ده پاتوق براى اين محله بر شمرده است.
در بنى محلات پنجگانه تهران قدمت چال‌ميدان (چال حصار) قديمى‌تر از بقيه است. بافت قديم شهر تهران تا زمان حکومت پهلوى اول به شکل قديم خود -البته با تغييراتى جزيي- باقى مانده بود. با تخريب‌ها حصار شهر تهران و دروازه‌هاى آن، تغييراتى عمده‌اى در تمام شهر به وجود آمد. به رغم تداوم دگرگونى‌ها در زمان پهلوى دوم هسته قديمى شهر تهران همچنان مرکزيت خود را تا به امروز حفظ کرده است.
گذرها
گذرها معابرى بودند که محلات مختلف شهر قديم را به يکديگر متصل مى‌ساختند. از گذرهاى معروف تهران که تا امروز نيز نام آنها در بين مردم رواج دارد مى‌توان به اين گذرها اشاره نمود: گذر امامزاده يحيي، گذر تقى‌خان، گذر حمام خانم، گذر حمام ميرزا ولي، گذر حمام نواب، گذر دانگي، گذر دباغخانه، گذر سرپولک، گذر قلي، گذر مروي، گذر مستوفي، گذر مهدى موش، گذر ميرزا محمود وزير، گذر نوروزخان و گذر لوطى صالح.