سقانفار زرين کلا

بر سر راه فريدون‌کنار به محمودآباد بعد از روستاهاى حاجى کلاى سفلي، عليا، روستاى زرين کلا قرار دارد. در مرکز روستا سقانفارى در دو طبقه وجود دارد. از طبقهٔ زيرين آن هم اکنون به عنوان انبار استفاده مى‌شود. طبقه بالا داراى دوازده ستون با سرستون‌هايى با نقش اژدهاى دهان گشوده و در فواصل بين سر اژدها با نقش خورشيد خانم تزيين شده است. عمده‌ترين تزيينات اين سقانفار شامل نقوش انسانى مبين جلوه‌هاى گوناگون زندگى از جمله کشاورزي، دامپروري، نخ‌ريسي، نبرد، شکار، مجالس، مهمانى و ... و نقوش حيوانى شامل مرغ، مار، گاو، گوساله، شير، گربه، فيل، شتر، مرغ، مرغ ماهى‌خوار، آهو و بز کوهى است. نقوش گياهى با پيچش‌هاى اسليمى که صرفاً نقش پرکننده و مکمل دارد در فواصل نقاشى‌هاى ديگر آمده است. نقوش خيالى مانند اژدها، ديو شاخ‌دار، پرنده با سر شير، نقش مار با سر زن، نقش زنى کمان‌دار با بدن اسب و دم اژدهاى دهان گشوده با نوشته کلمه قوس که نام برج نهم از دوازده برج فلکى است، نقش زن با بدن ماهى که باز هم در تجسم صور فلکى متعلق به برج دوازدهم حوت است. در عمده‌ترين کتيبه اين سقانفار نام بانى و تاريخ و اشعارى از محتشم کاشانى در ارتباط با واقعهٔ عاشورا ديده مى‌شود.

سقانفار شياده

روستاى شياده در ۳۰ کيلومترى جنوب بابل در جاده خوش‌رودپي و در کنار روستاى ديوا واقع است. در سادات محله اين روستا، سه سقانفار چوبى دو طبقه وجود دارد. سقانفارها بر روى يک صفه آجرى -يک متر بلندتر از سطح زمين- بنا شده و طبقه زيرين آنها را چوب‌بست کرده‌اند.


در ميان اين سه سقانفار يکى از آنها از نظر نقاشى و کارهاى چوب‌برى بسيار زيبا و در خور توجه است. اين سقانفار داراى ۱۲ ستون است که به طرز زيبايى کنده‌کارى و نقاشى شده‌اند. سقف بنا پلورريزى و تخته‌کوبى شده و کارهاى چوب‌برى آن مشتمل بر تزيينات شيرسر و اژدهاى دهان گشوده است. نقاشى‌ها نيز ملهم از اشعار حماسى و داستان‌هايى از شاهکارهاى ادبيات فارسى و نقوش نمادين از زندگى و معاد است.


سقانفار کيجاتکيه

سقانفار کيجاتکيه بابل بنايى دو طبقه و آجرى با بام سفال‌پوش است. طبقه اول به طول ۸۵/۵ و عرض ۷۰/۴ متر داراى ده ستون چوبى است. بدنه ستون‌ها داراى تزيينات کنده‌کارى مارپيچ و زيگزاگ و سرستون‌ها نيز به شکل دهان اژدرى يا شيرسر است. طرفين سرستون‌ها با نقاشى از تصاوير زن و مرد تزيين شده است.


در اضلاع شمالى و جنوبى اشعار محتشم کاشانى در مورد وقايع روز عاشورا نوشته شده و سقف تخته‌کوبى شده آن داراى نقاشى‌هايى به رنگ قرمز، سبز، سياه و قهوه‌اى و نقوشى از مرغ، و ماهي، اژدها، شير، گل و گياه، انسان در حال پرواز، نقوش تلفيقى زن با بدن مار و ماهى و ... است.



روى يکى از تخته‌ها با خط نستعليق نوشته شده: پيشکار و باعث و بانى اين سقاتالار مشهدى محمد على خان عمل نجارى از مشهدى داداش نوائى سنه ۱۳۰۶. روى تختهٔ ديگرى هم شعرى بدين مضمون نوشته شده است:


يا رب ز کرم بر من درويش نگر بر جان من خسته دلريش نگر
هر چند نيم لايق بخشايش تو بر من منگر بر کرم خويش نگر