مسجد آقا عباس

اين مسجد که در شرق کلاگر محله قرار دارد، از مساجد قديمى شهر آمل به حساب مى‌آيد.


بناى فعلى اين مسجد متعلق به دورهٔ صفويه است که در دورهٔ قاجار مرمت‌هاى اوليه بر روى آن صورت پذيرفت. ورودى مسجد در ضلع شمالى است و بر فراز سردر آن مناره هشت ضلعى زيبايى با تزيينات خاص آجرکارى قرار دارد. قدمت اين مناره احتمالاً بيشتر از بناى فعلى مسجد است و به نوعى مى‌توان گفت که منارهاى مسجد جامع و امام حسن عسگرى (ع) برگرفته از آن است.


حياط مسجد مستطيل شکل و شبستان‌هايى در جهت جنوبى و غربى آن وجود دارد. شبستان غربى چهار فيلپا و شبستان جنوبى شش فيلپا در وسط دارد. ضلع شمالى مسجد به علت پيش‌آمدگى دکان‌هاى مجاور به صورت راهروست و در طبقهٔ بالاى ضلع شمالى و غربى با استفاده از چوب، حجره‌هايى براى طلاب بنا نهاده‌اند. ارتباط با حجره‌ها و مناره از طريق راه‌پله ضلع شمالى است.

مسجد امام حسن عسگرى (ع)

اين مسجد در محوطهٔ پايين بازار آمل قرار دارد و بناى اوليه آن با توجه به متون تاريخي، منتسب به اوايل دورهٔ اسلامى و زمان حکومت هارون‌الرشيد است. قديمى‌ترين بخش معمارى موجود، گل‌دستهٔ آن است که متعلق به دورهٔ قاجارى است و مابقى تماماً نوسازى و بازسازى شده است. محوطهٔ مسجد شامل حياطى چهار گوش است و شبستانى بزرگ در ضلع جنوبى آن قرار دارد. ضلع غربى مسجد بازسازى شده و ضلع شرقى آن به صورت دو طبقه است. طبقه هم‌کف شامل پلکانى در وسط و چهار حجره در طرفين آن و طبقه دوم داراى ايوانى با چهار حجره است.


بر فراز سردر اصلى مسجد، گل‌دسته آجرى هشت ضلعى با بامى سفال‌پوش قرار دارد. ديوارهاى آن با نگارهاى گچى از سروهاى تجريدى و گل و بوته مزين شده است. بام مسجد به صورت شيروانى و حلب‌کوبى شده و بعضى قسمت‌هاى سقف سفال‌پوش است.

مسجد جامع آمل

اين مسجد در کلاگر محله، در مرکز بافت قديم شهر قرار دارد و به استناد ابن اسفنديار در دوره هارون‌الرشيد در سال ۱۷۷ هـ.ق بنا شد. متولى عمارت ابراهيم بين عثمان نهيک بود. به استناد نوشتهٔ سيد ظهيرالدين مرعشي مسجد جامع کهنه که به طشته‌زنان معروف بود توسط شخصى مالکى مذهب بنا شد. به اين ترتيب ظاهراً شهر آمل داراى دو مسجد جامع بود که امروزه از بناى قديمى چيزى بر جاى مانده است. مسجد کنونى شامل حياطى است مربع شکل که در چهار طرف آن ساختمان‌هايى در دو طبقه وجود دارد. شبستان‌هاى جهات شرقى و غربى هر کدام داراى نه فيلپا در وسط، شبستان شمالى شش فيلپا و شبستان جنوبى کاملاً نوساز است. طبقات بالايى شبستان‌ها به طلاب اختصاص دارد.


از قديمى‌ترين آثار موجود، سنگ فرمان شاه سلطان حسين صفوى به وزير و داروغگان مازندران در تاريخ ۱۱۰۶ هـ.ق است.

مسجد جامع بابل


در سقف ايوان ورودى بنا که به صورت نيم گنبد پوشش شده است، کتيبه‌اى با خط کوفى بنايى وجود دارد. سنگ‌نبشته‌هاى متعددى اعم از سنگ يادبود، سنگ فرمان و سنگ مزار در اين مسجد وجود دارد. سنگ فرمانى به تاريخ ۱۱۰۶ هـ.ق -زمان سلطنت حسين صفوي- از آن جمله است.

مسجد جامع سارى

ابوالخصيب نخستين حاکم عرب در طبرستان بود که به فرمان منصور دومين خليفه عباسى در سال ۱۴۴ هـ.ق در سارى مستقر شد و مردم شهر بعد از اجابت دين مبين اسلام طريقت شيعه اماميه را اختيار کردند. بناى مسجد جامع را با تغيير بناى آتشکده ساري، به ابوالخصيب نسبت مى‌دهند.



مسجد داراى دو ورودى غربى و شمالى است. سقف گنبدى ورودى شمالى داراى تزيينات رسمى بندي، کف حياط با طرح‌هاى زيباى آجرى مفروش و حوض بزرگى در ضلع شمالى حياط ديده مى‌شود. سکوى بزرگى نيز براى نمازگزاران در ميان حياط ساخته‌اند.


بام بنا تمامى سفال‌پوش است. بناى فعلى مسجد جامع سارى به دوره قاجار تعلق دارد.

مسجد و مدرسه کاظم‌بيک

اين مسجد در محله سرحمام بابل قرار دارد و در سال ۱۰۹۲ هـ.ق توسط حاج کاظم بيک ساخته شد. به استناد کتيبه‌ها و اشعار سنگ‌نوشته موجود طى سال‌هاى ۱۱۰۱ و ۱۱۶۹ هـ.ق تغييراتى در اين مسجد به وجود آمد.


ورودى مسجد اخيراً نوسازى شده و دارى طاق بزرگ جناقى است. حياط مسجد وسيع و مربع شکل است و شبستان بزرگ مسجد با طاق‌هاى جناقى در جنوب آن قرار دارد. در واقع مهم‌ترين بخش مسجد کاظم‌بيک همين شبستان است که به سه قسمت اصلى تقسيم شده و قسمت وسط زير گنبد اصلى مسجد جاى گرفته است.