تپههاى ابوالحسن کلا
دهکده ابولحسن کلا در ۲۰ کيلومترى جنوب بابل در مسير جاده آسفالته معروف به جاده حبيبى واقع و مجموعه تاريخى تپههاى قلعه کتي، بازکتي، عروس و داماد کتى و حرمسرا در جنوب شرقى آن و متصل به روستا قرار دارد. سطح اين روستا در حال حاضر پوشيده از باغ مرکبات و مزارع برنج و منازل مسکونى است. بيشتر اين خانهها با آجرهاى به دست آمده از دل خاک احداث شده است.
مجموعهٔ تپههاى باستانى ابوالحسن کلا در سال ۱۳۵۴ توسط مرحوم موسى درويش روحاني مورد بررسى قرار گرفت: تپه قلعه کتي که آن را تپه شاهنشين نيز مىنامند و با فاصله کوتاهى در کنار تپههاى بازکتي، عروس و داماد کتى و حرمسرا قرار دارد، يک مرکز حکومتى بود. يافتههاى آن قطعات سفالينه از هزاره اول ق.م، دوره تاريخ و اسلامى و بيانگر تداوم فرهنگى غنى بين افراد ساکن است.
چهارمين تپه باستانى اين مجموعه به نام حرمسرا در جنوب غربى تپه قلعه کتي و اطراف آن به وسيله خندقى عميق و عريض محدود شده است. مهمترين اثر اين تپه، چهار قلعه آجر به خط کوفى تزيينى است که قدمت آن به آل بويه و سلجوقي مىرسد.
گردکوه جمنان-سه تپه باستانى
آنچه امروز از جمنان تاريخى مشاهده مىکنيم، سه تپه عظيم باستانى موسوم به گردکوه به ارتفاع تقريبى ۳۰،۱۷ و۱۵ متر را سفالينههايى از هزاره اول ق.م و دورههاى تاريخى و اسلامى است.
گنجينه کلاردشت
در سال ۱۳۱۸ در گنجتپه کلاردشت، در محل قصر اوجابيت، در حين عمليات ساختماني، اشيايى از جنس طلا، مفرغ و سفال از اواخر هزاره دوم تا اوايل هزاه اول به دست آمد. در ميان اين مجموعه جام زرين کلاردشت از نظر هنر فلزکارى اهميت بسيار دارد.
بر روى اين جام استوانهاى شکل، نقش سه شير که به دنبال هم مىروند و بر روى بدن يکى از شيرها صليب شکسته، نشان آريايىها، نقش شده است، حکاکى شده است. سر شيرها به صورت جداگانه ساخته شده و روى بدنه ميخ پرچ شده است. اين عمل چنان با مهارت انجام شده که سر برجسته حيوان از متن و بدنه جام بيرون زده است. اين جام از نظر سبک و روش ساخت شباهت زيادى با جام زرين مارليک دارد.
از ديگر آثار اين مجموعه خنجر طلايى با هلال برجسته در محل اتصال دسته به تيغه از اواخر هزاره دوم تا اوايل هزاره اول ق.م است.
جام سفالين به شکل بز مشابه با جامهاى سيلک، خوروين و لرستان است. در مجموع مىتوان استنباط نمود که اين ناحيه از هنر و فرهنگ پيشرفتهاى برخوردار بود و ارتباط فرهنگى نزديک با مناطق مارليک، املش، حسنلو، سيلک ب و لرستان داشت.
آثار سيمين کلاردشت
مجموعه آثار سيمين با نقوش طلاکوب، متعلق به دوره ساسانى در منطقه کلاردشت کشف شده است. از مهمترين اين آثار بشقاب قلمزنى است که سوارى را در حال شکار نشان مىدهد. اين سوار با توجه به نوع تاجى که بر سر دارد، قباد اول شاه ساسانى (۵۳۱-۴۴۸ م) است.
جامهاى متعدد ديگرى با نقوش حيواناتى مانند شير، شير بالدار، عقاب و دو تنگ نقره نيز در اين مجموعه وجود دارد. زمينهٔ يکى از اين تنگها طلايى است و روى آن تصاويرى از نوازندگان و مقلّدان و چهار زن رامشگر با کلاهى بر سر در داخل چهار طاقنماى جدا از هم قرار گرفته و طاقنماها متشکل از شاخهاى درخت مو و خوشههاى انگور است و حيواناتى مانند روباه، کبک، بلدرچين و ببر و ... به صورت برجسته نقش شدهاند. کف تنگ محدب و با نقش دو حيوان بالدار که شباهت به شير يا اژدها دارند، تزيين شده است. در دو طرف تنگ دو سر شير وجود دارد که در ميان دهان آنها سوراخ خروج مايع تعبيه شده است. با توجه به آثار مکشوفه از کلاردشت که به اواخر هزاره دوم ق.م تا اواخر دوره ساسانى تعلق دارد، چنين نتيجه مىگيريم که هنر فلزکارى مورد توجه هنرمندان منطقه بوده و شاهکارهاى باقى مانده نشان دهندهٔ تداوم و سير تکاملى اين هنر و گوياى سختکوشى صنعتگران انديشمند اين ناحيه بوده است.
تپه باستانى سرخرود
در جنوب بخش سرخرود، در يک کيلومترى روستاى بزرو محله محمودآباد، آببند وسيعى است که تپه باستانى قلعه کتى در کنار آن قرار دارد. در بررسى سطحى از اين تپه آثارى شامل آجر به ابعاد ۸٭۳۰٭۳۰ سانتيمتر، قطعات و سفالينه قرمز و ساده و لعابدار با خطوط کنده متعلق به اوايل اسلام و قرون ۴ الى ۵ هـ.ق به دست آمد. آثار فوق اهميت باستانى اين منطقه را روشن مىسازد.
محوطه تاريخى شهرستان چالوس
منطقه کلاردشت و مرزنآباد از نظر باستانشناسى بسيار غنى و با توجه به بررسىهاى انجام شده به سرپرستى دکتر عزتالله نگهبان در سالهاى ۵۵-۱۳۵۴ تعداد زيادى غار از دوران حجر و تپههاى باستانى مربوط به اواخر هزاره دوم و اوايل هزاره اول ق.م کشف شد.