يکى از فضاهاى مهم در معمارى بناهاى سنندج که از اهميت ويژه‌اى برخوردار است، سردرسازى بناهاى اين شهر است. تعدد و کثرت سردرهاى زيبا در سنندج موجب پيدايش معمارى ويژه با تفاوت‌ها و تمايزهاى گوناگون شده است.
هنر سردرسازى در سنندج بستگى ره وضعيت طبقاتى صاحبان آنها داشته و دارد، به عنوان مثال سردر خانه يک خانوادهٔ اعيان با سردر منزل يک پيشه‌ور تفاوت داشت، اما يک نکته در آن مشترک است، و آن حفظ اصول هنرى و رعايت شئون معمارى است.
با توجه به اين اشاره موجز مى‌توان هنر سردرسازى را با توجه به ميزان سرمايه‌گذارى به دو نوع تقسيم کرد:
سردر ورودى منازل اعيانى
سردرهاى منازل اعيانى عموماً داراى يک هشتى يا به صورت نيم‌دايره بود که در اطراف مدخل ورودي، حجره‌هايى با سکوهاى وسيع اما کم عرض براى نشستن مراجعين منزل يا فرزندان صاحب‌خانه پديد مى‌آورد. پس از آن، هشتى و دالانى مسقف قرار داشت.
سردر ورودى منازل طبقهٔ متوسط
سردرسازى طبقه متوسط، چون پيشه‌وران، تجار، کاسب‌ها و ... نيز فرم تابع اصول معمارى سنتى عموماً به صورت هشتى و دهليز و فضاهاى باز و گاه بسته و طبعاً در ابعاد و اندازه‌هاى کوچک‌تر بود. در منازل طبقات اجتماعى پايين‌تر، عناصر خواجه‌نشين يعنى سکوهاى داخلى و خارجى حذف شد.
مهم‌ترين نکته‌اى که در سردرهاى قديمى منازل شهر سنندج به چشم مى‌خورد، هنر آجرتراشى و نماسازى تزيينى اين فضاها است که در سردر منازل اواخر دوره قاجار و اوايل پهلوى به اوج رسيد. خلاقيت طرح و نقش‌هاى متنوع و هماهنگ و ترکيب عناصر تزيينى ويژگى منحصر به فرد اين سردرها است. قوس‌هاى مورد استفاده عموماً از نوع نيم‌دايره، ابرويى و تيزه‌دار بود و از طرح‌هاى هندسى و اسليمى و گل و بته به عنوان طرح‌هاى تزيينى استفاده مى‌شد. از ستون‌نماها نيز به نحو بسيار ماهرانه‌اى بهره گرفته‌اند.
از سردرهاى قديمى مى‌توان سردر نيم‌هشتى عمارت مشير ديوان، سردر منزل شجاع لشکر، سردر منزل محمدباقر غياثى و سردر منزل ملالطف‌الله شيخ‌الاسلام که به دوره قاجار تعلق دارند،نام برد.
سردرهاى جديدتر ولى از نوع عالى نيز در اين ميان از جايگاه ويژه‌اى برخوردار است: سردر عمارت آصف که به صورت نيم‌هشتى است اما اتصال خطوط و حرکتى نرم آن حکايت از نوعى معمارى باروک ايرانى دارد، از اين نمونه‌ها است.
از ديگر سردرهاى زيبا و حائز اهميت شهر سنندج مى‌توان به سردر منزل فهيم که تنها عنصر باقى مانده از اين منزل است، سردر منزل فريدالملک جواهري، سردر منزل خان خانان، سردر منزل اشرف نظام که از اين منزل نيز تنها سردر آن باقى مانده است، اشاره کرد.