اتاق آقامير

در کوچهٔ آقامير در خيابان سيروس دزفول يک ساختمان نيمه ويران به نام اتاق آقامير يا منزل آقامير يا محل آقامير باقى‌مانده است و پس از گذراندن سابات‌ها و دالان‌هاى پيچ‌درپيچ در نزديکى ”قمش سربه‌طاق آقامير“ اين عمارت ويرانه با نقش و نگار در و ديوار شکسته وجود دارد. طول ضلع غربى عمارت ۳۰/۱۲ متر و عرض جبههٔ ايوان ورودى پنج متر است و اين ايوان از پنج طاق رومى محدب و پنج طاق رومى مقعر که پشت سر هم قرار گرفته‌اند سقف‌بندى شده است. در اين ايوان و بر ديوارهاى آن نقاشى‌هاى اسليمى زيبائى با زمينهٔ قهوه‌اى و نقوش سفيد خودنمائى مى‌کند و در مرتبهٔ دوم عمارت که گوشواره مانند است از انواع همين نقوش نفيس هنوز باقى مانده است. بنا به نوسازى و تعمير شده و داراى يک اتاق با طاق رومى و سه دهانهٔ ورودى به اتاق‌هاى گچين و طاقچه‌ها است. در سمت چپ اتاق به‌صورت دهانه يا قوسى رومى درآمده و دو طبقه است. دو قطعه گچ‌برى که بر ديوار جنوبى اتاق طبقهٔ دوم باقى‌مانده، داراى نقش اسليمى زيبائى مى‌باشد.


در فاصلهٔ کمى از اين بنا، قمش آقامير که آب‌انبارى است با پله‌کانى که از چندين متر پائين‌تر از سطح زمين، آب را از مجارى زيرزمينى بالا مى‌آورده‌اند و داراى طاق و پله‌کانى بوده و آن را در لهجهٔ دزفولى ”قمش“ مى‌خوانند، وجود دارد. از اين قمش‌ها در دزفول، هنوز آثار تعدادى باقى و از آن جمله قمش آمهدى است.


ميدانى دورتر از اتاق آقامير بناى ”شوادون“ آقامير وجود دارد. شوادون در لهجهٔ دزفولى و شوشترى به معنى شبستان است و از دير باز مرسوم بوده که براى فرار از گرماى طاقت‌فرساى تابستان در درون سردابه‌هائى عميق که از تابش آفتاب محفوظ بوده است، ساعات گرم روز را مى‌گذرانيده‌اند، بديهى است چون استفاده از اين سردابه‌ها يا شوادون‌ها ضرورت زندگى ساکنين اين منطقه بوده به تناسب مکنت و ثروت و تفنن و تشخص صاحبان خانه‌ها در ساختمان آنها ذوق و ظرافت و سليقه و هنرهاى معمارى و تزئينى به‌کار مى‌رفته است که از نمونه‌هاى مشخص اين شوادون‌هاى زيبا مى‌توان شوادون آقامير که اکنون مخروبه است و شوادون منزل مهدوى نزديک بقعهٔ شاه‌رکن‌الدين را مثال زد.