ميدان نقش جهان
با انتخاب اصفهان به پايتختى و گسترش شهر به طرف جنوب، ميدان عظيم نقش جهان با طول تقريبى ۵۰۷ و عرض ۱۵۸ متر در شرق گردشگاه چهارباغ به‌عنوان يکى از ويژگى‌هاى عصر صفوى مطرح گرديد. در طراحى شهرى اين ميدان به‌عنوان عضو اصلى گسترش شهر مورد توجه قرار مى‌گيرد و تا مدت‌ها بعد از بزرگترين و زيباترين ميدان‌هاى جهان ناميده مى‌شود.
ميدان نقش جهان به‌جاى ميدان کوچکى که از دوران تيموريان باقى‌مانده بود احداث گرديد. به هنگامى که دو مسجد امام و شيخ‌لطف‌الله و سردر بازار قيصريه ساخته شد اين ۳ بنا با طاق‌هاى متحدالشکل به هم مربوط شدند و با پايان يافتن ميدان و خاتمهٔ تزئينات، کف آن شن‌ريزى و مسطح شد. از اين زمان بود که ميدان براى انجام مسابقات و بازى‌هاى معمول آن عصر مانند چوگان و قاپوق‌اندازى مورد استفاده قرار مى‌گرفت و سان و رژه سربازان و سپاهيان نيز در همين محل انجام مى‌شد. دو ستون سنگى که در جلو مسجد امام واقع شده و قرينهٔ آنها نيز روبروى بازار قيصريه هستند بيانگر انجام بازى چوگان و ساير ورزش‌ها در ميدان مى‌باشند.
در گرداگرد کنارهٔ ميدان نهرى به عرض ۳ متر و عمق ۲ متر جريان داشت. در طول نهر رديفى از درختان چنار بر رهگذران سايه مى‌افکند. ميدان روزها اغلب پوشيده از چادر دستفروشان بود و در طول روز افرادى از مليت‌هاى مختلف نظير انگليسي، هلندي، پرتغالي، عرب، ترک، يهودي، ارمني، روسى و هندى به اين محل مى‌آمدند. - ايران عصر صفوي. ص ۱۴۴.
شب‌ها نيز ميدان به محل تردد بازيگران، شعبده‌بازان، خيمه‌شب‌بازان، بندبازان و قصه‌گويان تبديل مى‌شد.
به غير از بناهاى تاريخى چهارگانه که در چهار سمت ميدان قرار گرفته‌اند و به‌جز خيابان‌هائى که از ميدان مى‌گذرند دور تا دور ميدان را غرفه‌هاى دو اشکوبه احاطه کرده‌اند.
اين غرفه‌ها در آن روزگار به داد و ستد و تجارت اختصاص داشتند. همچنان که امروز همين کاربرى حفظ شده و انواع صنايع دستى و منسوجات کار اصفهان در آنها به مسافران و گردشگران عرضه مى‌شود.
چهار طرف ميدان، چهار بازار قرار گرفته که به‌وسيلهٔ مغازه‌هاى داخل ميدان به ميدان مربوط مى‌شوند. اين بازارها در روزگار صفويه هر يک به شغلى اختصاص داشت.
بيشتر سياحان و جهانگردانى که از اصفهان مطلب نوشته‌اند بر شکوه و عظمت ميدان نقش جهان تأکيد کرده و از حضور سفرا و نمايندگان خارجى و ساير اتباع کشورهاى ديگر در اين ميدان خاطراتى را ذکر کرده‌اند.
به نوشتهٔ برخى از اين سفرنامه‌ها، بسيارى از مذاکرات تاريخى که بين دولتمردان ايران و فرستادگان خارجى انجام مى‌شد در همين ميدان صورت مى‌گرفت (اصفهان - ص ۱۰۷).
امروز نيز ميدان نقش جهان اصفهان که پس از پيروزى انقلاب به نام ميدان امام ناميده شده يکى از گردشگاه‌هاى اصفهان است که سياحان و جهانگردان خارجى و مسافران ايرانى و با شوق از آن بازديد مى‌کنند.
مقدمات احداث موزهٔ بزرگ اسلامى در طبقهٔ فوقانى ميدان انجام شده و به زودى ميدان بزرگ و با عظمت نقش جهان محلى براى نمايش و ارائهٔ آثار اسلامى خواهد بود.
آنچه دربارهٔ ميدان نقش جهان مى‌توان گفت اينکه اين اثر نفيس و باشکوه که در دنيا از شهرتى چشمگير و بى‌نظير برخوردار است با مجموعهٔ عناصر و عملکردهائى که در نقش‌هاى سياسي، مذهبي، اقتصادي، توريستى و تفريحى داشته پيوسته در آسمان هنر و زيبائى ايران و جهان مى‌درخشد. به‌طورى‌که با جرأت مى‌توان ادعا کرد که اين ميدان همراه با فضاهاى تکميلى و عناصر مربوط به آن يعنى عمارت عاليقاپو، مسجد شيخ‌لطف‌الله، مسجد امام، توحيدخانه، سردر قيصريه و راسته‌ٔ بازارها به تنهائى با تمام زيبائى‌ها و جاذبه‌هاى جهانگردى ايران برابرى مى‌کند.