نخستين کسى که در منطقه شمال ايران به تحقيقات باستان‌شناسى پرداخت ژاک مرگان فرانسوى است. وى که مدت‌ها در نواحى ساحلى جنوب درياى مازندران تحقيق مى‌کرد، حاصل مطالعات خويش را در مورد تالش تحت عنوان تحقيقات باستان‌شناسى هيئت علمى فرانسه به چاپ رساند. حفريات وى به همراه برادرش هانرى در حوالى سال‌هاى ۱۸۹۹ و ۱۹۰۲ ق در مناطق تالش و نقاط همجوار آن در خاک آذربايجان انجام شد.
کاوش‌هاى اينان در مناطق شرق آذربايجان و اطراف شهر نمين و ناحيه تالش در گورستان‌هاى پيش از تاريخ نواحى حسن‌زميني، شيرشير، دوخاليان، آق‌اولر، قيلاخانه، لرداغي، وجاليک، تاش کپرو، خواجه دودکپرو و گورستان‌هاى باستانى ناحيه نمين انجام شد.
در نتيجه اين عمليات و کاوش‌ها مشخص شد که قبور گورستان‌هاى اين مناطق به صورت دخمه يا تومولوس است که در فارسى به آن گورکان مى‌گويند. قسمت عمده‌اى از اين گورستان‌ها مورد تجاوز عتيقه‌جويان قرار گرفته بود و از قبور دست‌نخورده اشيايى مانند ظروف سفالين به رنگ سياه و قرمز و خاکسترى بدون نقش و اشياى فلزى محدودى از جنس برنز و آهن به دست آمد. از آثار ديگر کشف شده وسايل زينتى و نيز زيورآلات طلايى و نفره‌اى مربوط به زنان بود.
با بررسى آثار به دست آمده مى‌توان آنها را متعلق به عصر برنز جديد يا آهن قديم دانست. اين منطقه احتمالاً قلمرو اقوام کادوسي بود و نوع قبور آنها با آرامگاه سکاييان و سنت تدفين اين قوم تشابه دارد.
در کاوش‌هاى باستان‌شناسى سال ۱۳۷۹ در محوطه مريان آق‌اولدر، توجه هيئت اعزامى روى گورستان شماره ۲ معطوف شد.
اين گورستان در قالب هفت تراشه (گمانه) مورد کاوش قرار گرفت. طى اين کاوش‌ها بخشى از گورهاى چهار چينه گورستان که با تراکم فوق‌العاده‌اى در کنار هم قرار داشتند، به دست آمد. با کشف تعدادى گور حاوى اسکلت انسانى و آثار سفالى و مفرغى همچون ظرف، سلاح، اشياى تزيينى و ... متعلق به دوره هزاره يکم پيش از ميلاد مسيح، در حال حاضر کار مطالعات انسان‌شناسى و آسيب‌شناسى و باستان‌شناسى بر روى اين آثار در حال انجام است.
در يکى از گورهاى کاوش شده پيکر يک زن به دست آمده که در دست آن يک زره جنگى قرار داشت. محمدرضا خلعتبرى، سرپرست هيئت کاوش، معتقد است که دليل بر جاى ماندن اسکلت‌ها پس از ساليان دراز در اين گورستان، قليايى بودن خاک اين منطقه است. در تمامى گورهاى کاوش شده، در کنار پيکر افراد مدفون، اشيايى همچون ظروف سفالى و مفرغى، ابزار و ادوات جنگى، وسايل تزيينى و آيينى (همچون گردنبند، دست‌بند و ...) به دست آمده است، که اين امر نشان دهنده رواج نظريه اعتقاد به زندگى پس از مرگ در ميان اين مردمان در حدود سه هزار سال پيش از اين است.