ارگ کريمخانى
بلنداى ديوار آجرى اين کاخ ۱۲ متر و بلنداى چهار برج آجرى چهارگوشه آن ۱۵ متر است. سطح خارجى ديوار برجهاى ارگ، با نقشهاى بسيار ساده زيبايى تزيين شده است.
بر سردر ارگ در سمت شرق، مجلسى از کاشى هفترنگ قرار دارد که جنگ رستم و ديو سفيد را نشان مىدهد. ورودى ارگ در سمت شرق قرار دارد و با يک هشتى شروع مىشود و پس از آن، در سمت راست به خلوتى که اينک مخروبه است و در سمت چپ به محوطه داخلى ارگ مىرسد.
ابعاد بزرگ حوض رو به روى در، توجه هر بيننده را جلب مىکند. افزون بر آن سه حوض ديگر در سه جهت شمال، جنوب و غرب ارگ در برابر ايوانها وجود دارد. اتاقها و تالارها در سه جهت شمالي، غربى و جنوبى قرار دارند که سه قسمت مسکونى را تشکيل مىدهند. قسمت شمالى رو به آفتاب صبح (زمستان نشين)، قسمت جنوبى پشت به آفتاب صبح (تابستان نشين) و قسمت غربى براى چهار فصل پيشبينى شده بود.
فضاى داخلى اتاقهاى ارگ با نقوش اسليمي، ترنج، گل و مرغ با رنگهاى تند و با آب طلا نقاشى شده است. هر سمت ساختمان، در وسط شاهنشين دو ارسى وجود دارد و اتاقها داراى درهاى گرهسازى شده است. ازارههاى ارگ، تمامى از مرمر سبز رنگ است که مانند سنگهاى مرمر ديگر ساختمانهاى زنديه از تبريز به شيراز حمل شده بود.
در گوشه شرقى و غربى بنا، حمام ارگ ويژه کريمخان زند وجود دارد که از سربينه (رختکن) با سکوهاى سنگ مرمر، گرمخانه و خزينه با راهروهاى ارتباطى تشکيل و سقف آن با آهکبرىهاى زيبا تزيين شده است.ساختمان ارگ در چند مرحله خسارت ديد:
- در زمان آقا محمدخان قاجار تمام درهاى خاتم، آينههاى بزرگ و حتى ستونهاى يکپارچه سنگى آن را به دستور شاه به تهران حمل کردند و به جاى ستونهاى سنگي، ستون چوبى کار گذاشتند.
- اين ارگ از سال ۱۳۱۵ تا ۱۳۵۲ شمسى به عنوان زندان شهربانى به کار مىرفت و زندانيان نقاشىهاى طلاکارى شده را به خاطر طلاى موجود در آن با چاقو کندند. در همين زمان ارتفاع اتاقها را با زدن سقف دو قسمت کردند تا زندانيان بيشترى را در آن جاى دهند. بنابراين خسارت زيادى به نقاشىهاى وارد آمد.
در اين دوره، در بيرون ضلع جنوبى ارگ، فروشگاهها و پاساژى با يک مسافرخانه بنا شد که چاه فاضلاب آن موجب نشست يکى از برجها شد.
- در دوره انقلاب، ضلع جنوبى ساختمان آتش گرفت و برخى از اموال ارگ به سرقت رفت. پس از يکى دو سال، يکى از درهاى آن در رستورانى کشف شد.
- گرچه زلزلههاى شيراز به ساختمان ارگ آسيبى نرساند، اما تا به حال چند بار تعمير شده است. از زمان تحويل گرفتن ارگ توسط سازمان ميراث فرهنگى تا کنون، تعميرات بسيار ضرورى در اين ساختمان انجام شده و همچنان ادامه دارد.
دروازه قرآن
در سال ۱۳۱۶ شمسى براى تعريض خيابان، اين بناى تاريخى منهدم شد. چند سال بعد حسين ايگار بناى کنونى را کمى پايينتر از محل دروازه قرآن قديم بنا کرد و با اين اقدام، سنت شهر شيراز را احيا نمود.
عمارت باغ نشاط
در ضلع شمالى باغ، بناى حمام قصر که احتمالاً هم زمان با آن بنا شده، قرار دارد. دو اتاق که هر دو داراى يک گنبد کوچک هستند و يکى از آنها روى ستونهاى پيچيده قرار دارد رو به باغ باز مىشود، نقاشىهاى ديوارى آن با ظرافت خاص نقش شده است.
عمارت نقارهخانه
اين بنا حدود هشتاد سال پيش در مرکز شهر فسا و در کنار بازار احداث شد. عمارت نقارهخانه مزيّن به کاشىهايى با نقش پادشاهان ادوار گذشته است. تزيينات چوب و کاشىکارى به نحوى چشمگير در اين بنا مورد استفاده قرار گرفته است.