مسجد خزينه (قزلّلي)

سر بازار در انتهاى خيابان فردوسى تبريز، مسجد قزللى که به مسجد حاج ميرزا يوسف آقا نيز معروف است قرار دارد. کف اين مسجد از سطح خيابان فردوسى و ورودى بازار نزديک يک متر بلندتر است و درِ ورودى و پنجره‌هاى آن همه مشرف به خيابان است.


مسجد قزللى دوازده ستون سنگى و بيست گنبد آجرى يکنواخت دارد. طول مسجد حدود بيست و چهار متر و عرض آن بيست متر است و خواجه‌نشين‌هاى تقريباً عريضى دارد. بنّاى مسجد چنان که از نامش نيز معلوم است، مرحوم حاج ميرزا يوسف طباطبائى بود و عمارت ان نيز در ربع آخر قرن سيزدهم هـ.ق صورت گرفت. هنگام ساخت اين مسجد چند کوزه سکه زرين و سيمين به دست آمد.

مسجد زرگران

مسجد زرگران شهر بناب از مساجد دوره صفوى و از نظر معمارى و تزيينات ستون‌ها و سرستون‌هاى چوبى تقريباً مشابه مسجد اسماعيل بناب است. اين مسجد داراى هشت ستون چوبى منقوش است و نماى خارجى آجرکارى زيبايى دارد.

مسجد سنگى ترک

مسجد جامع ترک يکى از زيباترين مساجد سنگى آذربايجان است که در روستاى ترک در ۲۳ کيلومترى شمال ميانه و در کنار جاده قديم ميانه به سراب واقع شده است. تاريخ بناى اوليه آن معلوم نيست ولى با توجه به شيوه معمارى شبستان قديمى مى‌توان آن را به دوره ايلخانان نسبت داد.



شبستان مسجد مستطيلى به ابعاد ۹۰/۱۷٭۵/۲۱ متر است. يک گنبد بزرگ بر فراز جلوخان محراب و ۱۲ گنبد کوچک‌تر بر روى ستون‌هاى سنگى حجارى شده و جرزهاى شبستان استقرار يافته‌اند. شبستان مسجد داراى يک محراب اصلى با مقرنس‌کارى ساده و دو محراب کوچک‌تر سنگى نقش‌دار است که در طرفين محراب اصلى قرار دارند.

مسجد شهدا (مسجد شازدا)

اين مسجد در ميدان شهداى تبريز واقع شده و قبل از پيروزى انقلاب اسلامى به نام مسجد شازدا يا شاهزاده معروف بود. نوشته‌اند که به دستور علما و مجتهدين تبريز و ناصرالدين ميرزا وليعهد، سيدعلى محمد شيرازي ملقب به باب را در مقابل اين مسجد به دار آويختند.


مسجد شهدا، داراى جلوخانى بزرگ، کفش‌کنى وسيع و فضايى باز و فراخ است. ستون‌هاى سنگى منظم و سرستون‌هاى مقرنس و خواجه‌نشين‌ها و صفّه‌هاى منظم در معمارى اين مسجد به چشم مى‌خورد.


اين مسجد در زمان حيات نايب‌السلطنه عباس ميرزا ساخته شد و به مسجد وليعهد يا مسجد شازدا معروف گرديد. با پيش آمدن جنگ‌ها و مسافرت‌هاى متعدد عباس‌ ميرزا و عدم مراقبت و مواظبت از آن، در پاره‌اى از قسمت‌هاى مسجد شکست راه يافت. اين امر موجب مرمت مسجد به وسيلهٔ مهدى قلى ميرزا برادر محمدشاه و تجديد بناى آن شد. مسجد شهدا در


سال‌هاى اخير توسط ميراث فرهنگى آذربايجان شرقى به دست تعمير سپرده شد و مرمت اساسى گرديد.