احزاب

پس از جنگ جهانى اول جنبش از دست رهبران قبلى و طرفداران نظريات کنفسيوسى خارج شده و جناح جديدى که هيچ برنامه مشخصى براى انجام اصلاحات نداشت و فقط خواستار مدرنيزه شدن ويتنام بود ظهور کرد. احزاب سياسى که در اين دوره متولد شدند بيشتر معتقد به مبارزه و مقاومت اقتصادى و نه سياسى در مقابل فرانسويان بودند. در اين شرايط است که نضهت کائوداى (Cao Dai) پديدار شد و يا حزب کوک دان دانگ (Quoc Dan Dong) با پيروى از الگوى کمينگ تانک تشکيل شد. در ۱۹۳۰ اين حزب به‌دنبال شورش نظامى در ين‌بى (Yen Bay) درهم کوبيده شد و رهبران آن به چين گريختند.

در اين سال حزب کمونيست موجوديت خود را براساس برنامه ?اتحاديه انقلابى جوانان ويتنام? که توسط هوشى‌مين در ۱۹۲۵ ايجاد شده بود، نشان داد. با بروز بحران اقتصادى ۱۹۲۹ که وضعيت ۲۲۰،۰۰۰ کارگر ويتنامى معادن، مزارع کائوچو و کارخانه‌ها را به وخامت شديدى کشاند، و پاى دهقانان را نيز به مبارزه نظامى باز کرد، باعث شد حزب تمامى کوشش خود را به‌کار گيرد تا شبکه‌هاى خود را در مناطق روستائى نيز گسترش بخشد.

توسعه احزاب سياسى در ويتنام در دوره‌اى ۷۵ ساله يعنى فاصله سال‌هاى ۱۹۸۰-۱۹۰۵ صورت گرفته است. در اين دوره جامعه ويتنامى به‌خاطر مداخلات نظامى - سياسى چهار قدرت مهاجم، فرانسه، ژاپن، چين و آمريکا تغييرات مهمى را پذيرفته است. در اوايل قرن بيستم به‌عنوان بخشى از هندوچين فرانسه به سه منطقه تقسيم شده بود:

۱. تونکين در شمال

۲. آنام در مرکز

در هر دو قسمت فوق خاندان نگوين مسلط بودند.

۳. منطقه کوچين چينا در جنوب که توسط دولت فرانسه به‌صورت يک کلنى اداره مى‌شد. در طول اين دوره گروه‌هاى سياسى متنوعى ايجاد شدند که هدف آنها بيرون راندن استعمارگران و به‌طور حتم همکارى با آنها براى اصلاح امور و مدرنيزه ساختن نهادهاى سياسى ويتنام بود. ساختار سازمان هر گروه فقط از طريق ترمينولوژى خاصى که آن گروه به‌کار مى‌برد به‌دست مى‌آيد مثل:

و فقط تعداد کمى از گروه‌هاى سياسى ويتنامى تعريف موسّعى از حزب سياسى را به‌کار مى‌برند. محيطى که احزاب سياسى در آن رشد مى‌کردند بسيار محدود بود زيراکه اغلب دولت‌ها احزاب خاصى را غيرقانونى اعلام کرده و آنها را به‌شدت سرکوب مى‌کرد. بيشتر رهبران سياسى زندانى، تبعيد و يا اعدام مى‌شوند.

عصر حکومت ديم (۶۳-۱۹۵۴)

اين دوران تأثير قابل توجهى بر تکامل احزاب سياسى ويتنام داشت. گروه‌هاى طرفدار مونارشى و بازمانده‌هاى قبلى يا از صحنه محو مى‌شوند و يا در دولت جذب مى‌شوند. ديم با برادران او ديکتاتورى غيرنظامى مبتنى بر قانون از طريق حزب فردگراى کارگران انقلابى (Personalist Revolutionary Labor Party) و گروه‌هاى سياسى مختلفى نظير جنبش ملى انقلابى (National Revolutionary Movement)، جوانان جمهورى‌خواه و جنبش همبستگى زنان ويتنام را بنياد نهاد. در اين دوران هرچند انتخابات براى مجمع عملى برگزار مى‌شد ولى در حقيقت مجلس قدرت واقعى نداشت. در سال‌هاى آخر حکومت ديم، شورش‌هاى کمونيستى و تقابل حادى که در پنهان رهبرى مى‌شد، بروز کرد.

سال‌هاى ديکتاتورى نظامى (۷۵-۱۹۶۴)

کوتاى نظامى به رژيم ديم در ۱۹۶۳ خاتمه داد. از اين مرحله که تا ۱۹۷۵ ادامه مى‌يابد مرحله سومى در تکامل احزاب سياسى ويتنام است.

در حال حاضر در ويتنام فقط يک حزب رسمى وجود دارد و به‌عبارت ديگر يک حزبى است و آن هم حزب کمونيست ويتنام است، ذيلاً به تشريح حزب کمونيست و مهم‌ترين احزابى که جمع شده‌اند پرداخته مى‌شود.

حزب سوسياليست ويتنام I

در ويتنام گروه‌هاى سياسى متنوعى از واژه سوسياليزم استفاده کرده‌اند ولى فقط دو دسته مهم بوده‌اند. اين ايدئولوژى توسط سوسياليست‌هاى فرانسوى معرفى شد که نخستين سازمان سوسياليستى را در ۱۹۲۸ در هانوى به‌وجود آورده‌اند که با قيام ناسيوناليستى ويتنامى‌ها در سال‌هاى ۳۱-۱۹۳۰ متفرق شدند. در ۱۹۳۶ حزب سوسياليست ويتنام با ترکيبى از افراد ويتنامى تأسيس شد. در ۱۹۴۹ حزب به دو دسته طرفداران و مخالفين کمونيست‌ها تقسيم شد. دسته اخير در ۱۹۵۲ مجدداً سازماندهى گرديد و در جنوب رو به گسترش گذاشت. در ۱۹۵۴ که حزب از هدايت فرانسويان مستقل شده بود روابط نزديکى با نهضت کائودائى (Cao Dai) برقرار کرد. نگودين ديم به اشکال مختلف سعى کرد حزب را تحت نفوذ و سلطه خود قرار دهد که موفق نشد و هر چند حزب در جنوب رو به ضعف مى‌رفت ولى همچنان به‌عنوان يک حزب فعال ماند.

حزب سوسياليست ويتنام II

اين حزب که در ۱۹۴۶ در هانوى تأسيس شد، از آغاز خود را از فدراسيون سوسياليست‌ها جدا کرد، زيرا که اين فدراسيون در واقع متروپل فرانسه بود. حزب موفق گرديد حرفه‌اى‌ها، روشنفکران و کارگرانى را که دولت جمهورى دمکراتيک ويتنام را حمايت مى‌کردند جذب کند. بعدها تعدادى از رهبران حزب در دولت جمهورى دمکراتيک ويتنام خدمت کردند.

در سراسر دوران جنگ حزب سوسياليست با ويت‌مينه همکارى مى‌کرد. بعد از جدائى ويتنام در ۱۹۵۴ حزب عضو جبهه ميهنى ويتنام گرديد. نقش فعلى حزب مشابه حزب دمکراتيک ويتنام است و در واقع آلترناتيو نيروهاى سياسى و روشنفکران غير کمونيست مى‌باشد. از نقطه نظر جهت‌گيري، سياست‌هاى حزب کمونيست و دولت ويتنام را پشتيبانى مى‌کند. در سال‌هاى ۱۹۷۵ به بعد اين حزب موفق شد حزب سوسياليست‌هاى راديکال جنوب را در خود جذب کند. در حال حاضر رهبرى حزب نگوين اکسين (Nguyen Xien) است و نشريه ميهن (To Quoc) را منتشر مى‌کند.

جبهه ميهنى ويتنام

اين جبهه که در ۱۹۵۵ بنيان‌گذارى شد، جايگزين جامعه ملى ويتنام (Lien Viet) و جانشين جامعه انقلابى استقلال ويتنام (Viet-Nam Doc Lap Dong Minh Hoi) و يا ويت‌مينه گرديد. از ژانويه ۱۹۷۷ به بعد با گروه‌هاى زير ادغام شده و جبهه واحدى را به‌وجود آورد:

۱. حزب کارگران ويتنام (Vietnam Workers' Party)

۲. حزب دمکراتيک ويتنام (Vietnam Democratic Party)

۳. حزب سوسياليست ويتنام (Vietnam Socialist Party

۴. کنفدراسيون عمومى اتحاديه‌هاى تجارى (General Confedration of Tradie Unions)

۵. کميته ارتباط ملى کشاورزان (National Liaison Committee of Peassonts)

۶. اتحاديه زنان ويتنامى (Vietnam Confedration of Tradie Unions)

۷. فدراسيون جوانان (Federation of Youth)

۸. اتحادى نويسندگان و هنرپيشه‌ها (Writers and Artists' Union)

۹. انجمن روزنامه‌نگاران (Journalist Association)

۱۰. فدراسيون تجار و صنعتگران (Federation of Industrialists and Traders)

۱۱. انجمن دوستى روسيه و ويتنام (Vietnam -Soviet Friendship Association)

۱۲. انجمن دوستى چين ويتنام (Vietnam -China Friendship Association)

۱۳. انجمن دوستى فرانسه ويتنام (Vietnam -France Friendship Association)

۱۴. کميته دفاع از صلح جهانى (Committee for the Defense of World Peace)

۱۵. کميته همبستگى آسيائى - آفريقائى (Afro -Asian Solidarrity Committee)

۱۶. کميته ارتباط کاتوليک‌هاى دوستدار صلح (Notional Liaison Committee of Peace-Living Catholic)

اتحاديه جوانان کمونيست هوشى‌مين

اين اتحاديه که در ۱۹۳۱ بنيان‌گذارى شد، در هانوى مستقر بوده و در حدود ۴ ميليون عضو دارد، رهبرى آن به‌عهده هاکوانگ دو (Ha Quang Du) مى‌باشد و هنوز فعال مى‌باشد.

اتحاديه زنان ويتنامى

اين اتحاديه که در ۱۹۳۰ بنيان‌گذارى شده و هنوز فعال است، حدود ۴/۱۱ ميليون نفر عضو دارد و نشريه‌اى به‌نام نگوين تى دين منتشر مى‌نمايد.

حزب کمونيست آنام (Annam Cong San Dang)

اين حزب در اوت ۱۹۲۹ در هنگ کنگ و به‌عنوان عکس‌العملى در مقابل حزب کمونيست هندوچين ايجاد شد و معلمان و روشنفکران به آن پيوستند. در آن ايام اين حزب با حزب کمونيست هندوچين براى نفوذ در ويتنام مردمى رقابت داشتند و يکديگر را به منشويک بودن متهم مى‌کردند. ولى در ۱۹۳۰ با حزب کمونيست هندوچين در هم ادغام شده و اساس حزب کمونيست امروز ويتنام را بنياد نهاد.