صنايع

- صنايع غذائي:

تونس داراى کارخانه‌هاى آرد، کنسرو ميوه، و کنسرو ماهى (با مشارکت ايتاليا) و کارخانه‌هاى شراب‌سازي، روغن زيتون، قند و شکر مى‌باشد.


- صنايع پارچه‌بافي:

کارخانه نخ‌ريسي، پارچه‌بافي، پشم‌ريسى و همچنين در رشته صنايع الياف مصنوعى و تهيه کاموا کارخانه‌هاى کوچک متعددى در شهرهاى تونس مشغول فعاليت هستند.


- صنايع شيميائى و ساختماني:

کارخانه‌هاس فسفات، شيشه‌سازي، سلولزى و کاغذ، تصفيهٔ نفت و صنايع ساختماني، فلزکاري، آهن، فولاد نيز در کشور تونس فعاليت دارند.

صنعت

صنعت نساجى از عمده‌ترين صنايع و منابع تأمين ارز تونس مى‌باشد. اين بخش نزديک به ۲۱۰ هزار حقوق‌بگير (نصف کل کارکنان بخش صنعت يدي) و ۲/۱ صادرات ملى را تأمين مى‌کند. صنعت نساجى در واقع در سال‌هاى اخير پس از آنکه اروپا تصميم گرفت کارخانه‌هاى خود را به کشورهاى جهان سوم منتقل کند و يک تمرکززدائى صنعت در اروپا را به اجراء درآورد در تونس رشد کرد و الآن در دههٔ اول کالاى صادراتى کشور (۴/۳۵) قرار دارد. اين صنعت به‌دليل فرسوده بوئدن دستگاه‌ها که اکثراً در اوکازيون‌هاى بين‌المللى خريدار شده و همچنين واردات مواد اوليه، متحمل رنج‌هائى است. با اين حال با ۵/۱ ميليارد دينار در سال ۱۹۹۲ در مقابل توريسم (يک ميليارد دينار) و نفت (۴۴۰ ميليون دينار) عمده‌ترين منبع درآمد کشور بوده است.


بعد از نساجى صدور نفت و مشتقات آن در بخش صنعت تونس، منبع تأمين ارز است. اين کالا به‌دليل پائين بودن قيمت نفت در بازارهاى بين‌المللى فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد صادرات را تشکيل مى‌دهد؛ در حالى که در سال‌هاى ۸۵-۱۹۸۰ نزديک به ۴۰ تا ۵۰ درصد صادرات را تشکيل مى‌داد. توليدات کود شيميائى و مشتقات نيز از صادرات ديگر تونس مى‌باشد.

معادن

فسفات از مهم‌ترين مواد معدنى تونس هستند و ۴۱% صادرات تونس را در سال ۱۹۸۴ تشکيل مى‌داده است.


توليد فسفات از ۴/۵ ميليون تن در سال ۱۹۸۴ به ۵/۴ ميليون تن در سال ۱۹۸۵ کاهش يافته و اين به رغم پيش‌بينى‌هائى بود که مى‌خواستند ۵/۶ ميليون تن توليد نمايند. همچنين، قيمت فسفات در سال ۱۹۸۶ بر اثر عدم تقاضاء جهانى کاهش پيدا کرد و اين امر بر درآمد تونس اثر گذاشت. با اين همه اقداماتى براى کاهش مخارج توليد و افزايش توليد انجام گرفت و در سال ۱۹۸۶ توليد فسفات به ۸/۵ ميليون تن بالغ شد.


توليد نفت نيز در سال ۱۹۸۶ به ۲/۵ ميليون تن در سال کاهش يافت و دولت تونس از درآمد بيشتر محروم شد. همچنين در سال ۱۹۸۷ قانونى براى استخراج نفت با مشارت کمپانى‌هاى خارجى تصويب گرديد. به رغم اين قانون توليد در سال ۱۹۸۷ به ۵ ميليون تن کاهش يافت و تونس از آن سال به بعد به‌دليل افزايش جمعيت و مصرف داخلى و از طرف ديگر به‌دليل کاهش ذخيره مخازن خود از واردکنندگان نفت بوده است.


همچنين، مقادير زيادى سنگ آهن، روى و سرب وجود دارد و ذخائر معتنابهى از گاز طبيعى در اعماق زمين‌هاى تونس نفته است که مى‌تواند اميدوارکننده باشد.


بخش صنايع تونس بر مبناى مواد معدنى و کشاورزى آن کشور بنياد نهاده شده است بر طبق قانون سال ۱۹۷۲ کل کشور مبدل به يک منطقهٔ آزاد تجارى براى صنايع صادراتى محسوب گرديد. ولى صنعت نساجى تونس بر اثر اقدامات بازار عبارت هستند از: ذوب آهن، پالايشگاه نفت و کارخانه‌هاى سيمان و آماده‌سازى فسفات. در سال ۱۹۸۷ قانون مشارکت خارجيان براى سرمايه‌گذارى تصويب شده و بانک جهانى ۲۸ ميليون دلار وام براى توسعه صنايع کوچک و متوسط پرداخت نموده است.

وسائل ارتباطى

تونس داراى ۲۶،۲۰۰ کيلومتر راه شوسه است که از اين ميان در حدود ۸۰۰۰ کيلومتر آن درجه يک است. مجموع طول راه آهن تونس ۲۰،۱۳۶ کيلومتر مى‌باشد. بيش از هزار کيلومتر آن معمولى و ۹۱۱ کيلومتر آن با ريل‌هاى کوچک ساخته شده است. ۲۱ کيلومتر آن الکتريکى است. دو شرکت مهم راه آّهن‌هاى تونس را اداره مى‌نمايند. تونس داراى شش بندر مهم است که از جمله سفاکس، سوسه، و بنزرت مى‌باشند. بندر اسخيرا (Shira) محل صدور نفت است. شرکت دريانوردى تونس (CTN) داراى کشتى‌هاى متعددى است که در اغلب بنادر اروپا در رفت و آمد مى‌باشند. فرودگاه بين‌المللى کارتاژ در تونس با پيست‌هاى مجهيز يکى از بزرگترين فرودگاه‌هاى شمال آفريقا است. در شهرهاى درجه دوم فرودگاه‌هائى ساخته شده است که سرويس‌هاى داخلى از آن استفاده مى‌کنند.

کشاورزى

مساحت زمين‌هاى قابل کشت تونس به زحمت ۲۰% از کل مساحت کشور (۱۶۴ هزار مترمربع) را تشکيل مى‌دهد. بازدهى زمين‌هاى کشاورزى همان‌طور که در بالا ذکر شد با توجه به بارندگى‌ها تغيير مى‌کند. بنابر آمار رسمى توليدات مختلف کشاورزى در زمينه‌هاى مختلف رشد قابل ملاحظه‌اى در ۲۵ سال اخير داشته‌اند؛ بنابر آمار، گندم سخت ۷/۲، گندم نر ۴/۳ و جو ۵/۴ برابر رشد داشته است. ديگر توليدات کشاورزى در ده سال اخير از يک رشد مناسب برخوردار بوده‌اند. توليد خرما و روغن زيتون ۲ برابر، گوجه فرهنگى ۵/۱ برابر و مرکبات ۲/۱ برابر شده است. برداشت غلات در سال ۱۹۹۲ که رکورد عالى از خود برجاى گذاشته است ۲۲ ميليون تن يعنى دو برابر حالت نرمال بوده است (در بدترين سال به‌دليل خشکسالى در سال ۸۷-۱۹۸۸ (سه ميليون بوده است). روغن زيتون که يک بخش مهم از صنعت کشاورزى را تشکيل مى‌دهد نيز در اين سال يک رکورد تاريخى (يک ميليون و سيصد و بيست و پنج هزار تن دانه زيتون و ۲۶۵ هزار تن روغن زيتون) برجاى گذاشته است.


توليد فوق ۲ يا ۳ برابر يک سال نرمال بوده است. مشکل اساس تونس در حال حاضر فروش زيتون توليدى است چراکه بازار مشترک اروپا که يک خريدار عمدهٔ زيتون تونس مى‌باشد اخيراً يک سيستم سهميه‌بندى براى خريد اين محصول برقرار کرده است و تونس مجبور است با ديگر کشورهاى توليدکنندهٔ اين محصول به رقابت بپردازد.


غلات و زيتون از يک طرف، خرما و مرکبات از طرف ديگر سالانه ۵۰ تا ۶۰ ميليون دينار به اقتصاد کشور کمک مى‌کنند و از عناصر مهم اقتصاد در تعادل تراز پرداخت‌هاى خارجى کشور به‌شمار مى‌روند.

بعضى اطلاعات آمارى در ارتباط با اقتصاد تونس

جمعيت (۴/۸ ميليون در سال ۱۹۹۱، توليد ناخالص ملى): براى سال ۱۹۹۲ بيشتر از ۱۳ ميليارد دلار بود که ۱۶ درصد مربوط به کشاورزى و ماهيگيري، ۳۲ درصد آن مربوط به صنعت و ۵۲ درصد آن مربوط به خدمات مى‌باشد. درآمد شخصى سالانه افراد در تونس از ۲۵۰ دلار در سال ۱۹۷۰ به ۱۷۰۰ دلار در سال ۱۹۹۱ افزايش يافته است. ۸/۱۳ درصد جمعيت با کمتر از ۳۰۰ دلار در سال زندگى مى‌کنند. کسرى بودجه تراز پرداخته بنابر آمار رسمى سال به سال کاهش يافته است. در سال ۱۹۹۲ کسرى بودجه ۵۰۰ ميليون دينار اعلام شده که اين مبلغ در سال ۱۹۹۰ نزديک به ۷۰۰ ميليون دينار بوده است. بدهى خارجى تونس در سال ۱۹۹۲ بيش از ۵/۶ ميليارد دلار ارزيابى شده است که ۳/۱ ميليارد دلار در سال ۱۹۹۲ صرف سرويس آنها شده است. سه چهارم وام‌ها دراز مدت هستند.

نرخ بيکاري، نفت

شمار بيکاران بين سنين ۱۸ تا ۵۹ سال در سال ۱۹۹۲ به ۳۵۰ هزار رسيد؛ يعين چيزى نزديک به ۷/۱۵، درصد از جمعيت فعال را دربرداشته است. نصف اين افراد کمتر از ۲۵ سال سن داشته و دوسوم آنها آموزش ابتدائى را طى نکرده‌اند. در مقابل شمار بيکاران فوق در سال ۱۹۹۲، فقط ۵۱ هزار شغل جديد ايجاد شده است. توليد نفت تونس در ۱۹۹۲ حدود ۵/۵ ميليون تن ارزيابى شده است. اکتشافات نفتى در تونس با مشارکت شرکت‌هاى خارجى به‌خصوص انگليس و آمريکا ادامه دارد.

صادرکنندگان اصلى کالا به تونس

فرانسه ۴/۲۴ درصد، ايتاليا ۷/۱۳ درصد، آلمان ۷/۱۱ درصد و آمريکا ۱/۵ درصد.