اقوام، نژادها و روابط آنها

جمعيت آفريقاى جنوبى از تنوع زيادى برخوردار است. چهار نژاد مختلف سياه، سفيد، دورگه و آسيايى جمعيت اين کشور را تشکيل مى‌دهند.

سفيدپوستان

تاريخ سفيدپوستان آفريقاى جنوبى به سال ۱۹۵۲ زمانى که شرکت هلندى هندشرقى تأسيساتى را در کيپ به وجود آورد برمى‌گردد. هلندى‌هايى که آن زمان به آفريقاى جنوبى آمدند يا آورده شدند و در آن کشور سکنى گزيدند به افريکنرها مشهورند. علاوه بر هلندى‌ها در سال ۱۸۲۰ شمار زيادى از انگليسى‌ها نيز به اين کشور آمدند. اين افراد به زبان انگليسى صحبت مى‌کنند. رويهمرفته در حدود ۶۰ درصد سفيدپوستان به زبان افريکانس تکلم مى‌نمايند. همچنين شمار بسيارى يهودى که اغلب به زبان انگليسى صحبت مى‌کنند نيز در اين کشور ساکن هستند.

دورگه‌ها

مردمان اوليه منطقه کيپ با افرادى که از غرب آفريقا، ماداگاسکار، هند، اندونزى و مالاکا به آفريقاى جنوبى آمدند ازدواج نموده و صاحب فرزندانى شدند. خواخوان‌ها و ساير سياه‌پوستان نيز با اروپائيان اوليه ازدواج کردند. ماحصل همهٔ اين ازدواج‌ها جمعيت دورگهٔ فعلى آفريقاى جنوبى است. اين افراد به دو گروه تقسيم مى‌شوند که عبارت‌اند از:

گريگاس (Griguas) و مالايى‌هاى کيپ (Cape Malays)، دورگه‌هايى که در نتيجه ازدواج با اروپائيان بوده اغلب مسيحى مى‌باشند و سايرين داراى مذاهب ديگرى مى‌باشند. بيشتر دورگه‌ها به زبان افريکانس حرف مى‌زنند و بيش از ۸۰ درصد آنها در ايالات کيپ ساکن هستند.

آسيائى‌ها

اغلب آسيائى‌هاى آفريقاى جنوبى هندى هستند. اولين جامعهٔ آسيائى‌ها در آفريقاى جنوبى براى نخستين بار با ورود شمار زيادى از هنديان که به منظور کار در مزارع نيشکر ناتال وارد اين کشور شدند، به وجود آمد. بعد از آن شمار بسيارى مسلمان گوژاراتى زبان به آنها پيوستند. در حال حاضر بيش از ۸۰ درصد هندى‌ها در ناتال زندگى مى‌کنند. بيشتر اين افراد به زبان انگليسى حرف مى‌زنند و برخى از آنها به زبان افريکانس صحبت مى‌کنند. زبان مادرى آنها نيز تاميل، تلوگ، هندي، گوژاراتى و اردو مى‌باشد. بين سال‌هاى ۶-۱۹۰۴ بيش از ۶۳ هزار کارگر چينى براى کار در معادن طلاى ويت و اترزراند به آفريقاى جنوبى آورده شدند. اکثر اين افراد در سال ۱۹۰۷ به کشورشان مراجعت نمودند و فقط در حدود ۱۳ هزار نفرشان در آنجا ماندند. چينى‌ها نيز به زبان انگليسي، افريکانس و گاه به زبان مادريشان (در منزل) حرف مى‌زنند.

سياه‌پوستان

بوشمن (Bush men)

بوشمن‌ها از سياه‌پوستانى هستند که براى امرار معاش خويش به شکار حيوانات مى‌پرداخته و در طول رودخانه زامبزى ساکن بوده‌اند. اين افراد به لحاظ فيزيکى داراى ويژگى‌هاى مخصوص به خود هستند و هم اکنون در غرب آفريقاى جنوبى زندگى مى‌کنند.

خواخوان (Khoikhoin)

خواخوان‌ها به لحاظ فيزيکى تقريباً شبيه بوشمن‌ها بوده و داراى فرهنگى مشابه مى‌باشند. اين دو گروه بعضى اوقات به‌طور مشترک خوازن ناميده مى‌شوند. خواخوان‌ها براى امرار معاش بيشتر به دامپرورى و دامدارى مى‌پرداختند.

انگونى (The Nguni)

مى‌توان اين افراد سياه‌پوست را به لحاظ زبانى که با آن تکلم مى‌کنند به چهار گروه به شکل ذيل تقسيم نمود:

زولو (Zulu)

کسانى که به زبان زولو صحبت مى‌کنند عمدتاً در هوم‌لند کوازولو - ناتال زندگى مى‌کنند. در سال ۱۸۱۵ شاکا (Shaka) قدرت پادشاهى زولو را به خود اختصاص داد و سپس شروع به بازسازى ارتش خود نمود. اين کار باعث شد تا وى قدرت بيشترى به دست آورد و قبايل همسايه را نيز در زير چتر حمايتى خويش قرار دهد. هرچند بعضى از قبايل حاضر به فرمانبردارى نشدند و از اين مناطق فرار کردند ولى افراد باقى‌مانده تحت انقياد کامل درآمده و پس از اندک زمانى آرامش در ميان آنها برقرار شد. اندبل‌هاى (Ndebele) زيمبابوه و شانگان‌‌هاى (Shangana) شرق ترانسوال از نسل مردمى مى‌باشند که در آن دورهٔ زمانى آن منطقه را ترک کردند. سرانجام شاکا در سال ۱۸۲۸ به قتل رسيد. و استراتژى توسعهٔ تجاوزکارانهٔ زولو به طول تدريجى کاهش يافت تا به صورت امروزى درآمد.

خوسا (Xhosa)

اين افراد عمدتاً از نسل سياهانى مى‌باشند که در جندنى قرن پيش به طرف جنوب اين کشور مهاجرت کردند.

سوازى‌ها (Swazi)

اين افراد که فعلاً در کشور پادشاهى سوازيلند و منطقهٔ کانگوانه (Kangwane) زندگى مى‌کنند از نسل گروه انگونى مى‌باشند که از کوه‌هاى لبومبو عبور کردند و بعضى از قبايل همسايه را تحت انقياد خويش درآوردند. در زمان حکمرانى سوبوزاى (Sobhuza) اول، سوازى‌ها در مانزينى سوازيلند ساکن شدند.

اندبل‌هاى ترانسوال (Ndebele lf The Transval)

اين افراد را مى‌توان به دو گروه شمالى و جنوبى تقسيم کرد. آنهايى که در ترانسوال شمالى زندگى مى‌کنند عموماً داراى فرهنگ و زبان سوتوى شمالى هستند. اين افراد فعلاً در کوانده‌بل و در مناطق مجاور شرق و شمال‌شرقى پرتوريا زندگى مى‌کنند. نبايستى اين دو گروه اندبله را با اندبل‌هاى زيمبابوه اشتباه گرفت. به اندبل‌هاى زيمبابوه ماتابل هم گفته مى‌شوند.

سوتو - تسونا (The Sotho - Tswana)

مردم سوتوى شمالى که اصولاً پدى (Pedi) صحبت مى‌کنند در حال حاضر در لبوا و در مجاورت مناطق ترانسول شمالى ساکن هستند. آنها از قبايل متعددى تشکيل شده‌اند. بعضى از اين قبله‌ها در يک زمان بخشى از امپراتورى حاکمان قبيلهٔ پدى محسوب مى‌شدند. قدرت پدى توسط اندبل‌هاى مزيلى کازى (Mzili Kazi) از بين رفت. سلطهٔ گروه اخير نيز تا زمان ورود سفيدپوستان به آفريقاى جنوبى ادامه يافت.

مردم سوتوى غربى يا تسواناها و بوتسوانا و مناطق شمالى کشور ساکن مى‌باشند. نياکان آنها طى مهاجرت‌هاى از شمال وارد اين مناطق شدند و در نتيجهٔ جنگ‌هاى مختلفى که رخ داد به قبايل متعدد تقسيم شدند.

مردم سوتوى جنوبى در پادشاهى لسوتو، کواکوا و قسمت‌هاى شرقى ايالت اورنج ساکن هستند. تاريخچهٔ اين گروه به سال ۱۸۲۲ يعنى زمانى که شاکا در ناتال آشوب بپا کرد برمى‌گردد. پس از شاکا بين افراد قبيله يک سرى جنگ‌هاى داخلى به نام ديفاکوان درگرفت. در پايان اين جنگ‌ها دو امپراتورى بزرگ به وجود آمد. يکى از اين امپراتورى‌ها در کشور لسوتو و ديگرى در مجاورت کواکوا ايجاد شدند.

تسونگا (The Tsonga)

اين افراد اصولاً ساکن شرق کوه‌هاى لبومبو مى‌باشند. بخشى از اين گروه به طرف غرب يعنى ترانسوال شرقى کوچ کردند و يا اينکه وارد کشور موزامبيک شدند.

در سال ۱۸۹۴ تعدادى از آنهايى که به موازامبيک رفته بودند، به کشور مراجعت نموده و در ترانسوال شرقى رحل اقامت افکندند.

وندا (The Venda)

اين افراد از قديم‌الايام در جنوب رودخانه ليم‌پوپو زندگى مى‌کرده‌اند. به نظر مى‌رسد که قبل از آن در سرزمينى که هم اکنون کشور زيمبابوه است ساکن بوده‌اند.