کشور بحرين قبل از استقلال حق برقرارى رابطه با دولت‌هاى خارجي، انعقاد قراردادهاى بين‌المللي، اعلام جنگ و غيره را نداشت. زيرا طبق قرارداد شيخ بحرين با دولت انگليس در سال ۱۸۸۰، امير بحرين رسماً متعهد شده بود که:

من عيسى بن على آل خليفه شيخ بحرين، بدين‌وسيله خود من و جانشين‌ من در دولت بحرين را در برابر دولت بريتانيا متعهد مى‌سازم که از مذاکره يا انعقاد هر نوع پيمان با هر کشور يا دولتى غير از بريتانيا و بدون موافقت دولت نامبرده خوددارى کنم و به هيچ دولتى جز بريتانيا اجازهٔ تأسيس نمايندگى سياسى يا کنسولى را در سرزمين خودمان بدون موافقت دولت بريتانيا ندهم. (بنجامين شوادران، خاورميانه، نفت و قدرت‌هاى بزرگ، ترجمهٔ عبدالحسين شريفيان، ص ۳۴۸) در مورد حاکميت داخلى که شامل حاکميت سياسي، قضائى و اجرائى بود، به‌علت وجود کاپيتولاسيون و دخالت‌هاى فراوان خارجى در ارکان سياسي، داراى حاکميتى مخدوش و متزلزل بود و به‌طور کلى بايد گفت که سياست خارجى و داخلى در اين کشور توسط انگلستان که نفوذ گسترده‌اى در بحرين داشت، ترسيم مى‌شد.

اما پس از کسب استقلال در ۱۹۷۱، چارچوب جديدى براى سياست بحرين تعيين و ترسيم شد و طى بيانيه‌اى که به‌نام بناينه‌ٔ استقلال شهرت يافت، خطوط کلى و مبانى و اصول سياست خارجى در آن ترسيم گرديد که به‌شرح زير است:

- پاى‌بندى و التزام نسبت به کليهٔ قراردادها و عهدنامه‌هاى عربى و بين‌المللى که مغاير با استقلال اين کشور و موازين بين‌المللى نيست.

- پاى‌بندى به منشور سازمان ملل متحد و اتحاديهٔ عرب و تلاش در جهت حفظ صلح و همکارى‌ با کشورهاى منطقه و ايجاد هماهنگى‌هاى اقتصادى - تجارى - فنى و حرفه‌اي.

- پاى‌بندى و التزام بحرين در چارچوب روابط عربى خود نسبت به اين امر که بحرين جزئى از امّت عرب بوده، و نسبت به آرمان وحدت واقعى که عملاً به تحقق آزادى و مشارکت در تمدن و پيشرفت‌ انسانى منجر خواهد شد.

- پاى‌بندى و التزام بحرين در چارچوب روابط منطقه‌اى خود براساس هدف اتحاد جديد امارات عربي، به‌طورى‌که استقلال بحرين مغاير با پيوستن به اتحاديهٔ امارات‌عربى نباشد.

همچنين طبق اين بيانيه روابط بحرين به سه‌ بخش تقسيم شده است:

- روابط بحرين با کشورهاى حوزهٔ خليج‌فارس

- روابط بحرين با کشورهاى عربى

- روابط بين‌المللي

اول - با توجه به اينکه کشور بحرين عضو جامعهٔ کشورهاى خليج‌فارس است، از اين رو هماهنگى کاملى با ديگر اعضاء شوراى همکارى در زمينه‌هاى اقتصادي، اجتماعي، تبليغاتى و امنيتى نسبت به مسائل خليج‌فارس، مسائل عربى و بين‌المللى دارد.

دوم - بحرين جامعهٔ عرب و ارگان‌ها و مؤسسات وابسته به آن است و با دبيرخانهٔ اتحاديه که دوره‌هاى عادى خود را همه ساله اتخاذ تصميمات سياسى در قبال مسائلى مانند مسئله فلسطين، جنگ اعراب و اسرائيل، لبنان و غيره منعقد مى‌سازد، هماهنگى لازم را به‌عمل ‌مى‌آورد.

سوم - بحرين عضو سازمان ملل متحد و مؤسسات وابسته به آن است. از اين رو به‌عنوان يک کشور مستقل و جهان سوم نمى‌تواند نسبت به مسائلى که در جهان مى‌گذرد، بى‌تفاوت باشد. اين کشور از بدو استقلال تلاش کرده تا مشارکت فعال در سازمان کنفرانس اسلامى و کنفرانس غيرمتعهدها داشته باشد در اجلاس منطقه‌اى و بين‌المللى از جمله اجلاس گفتگوهاى اروپائى و همکارى آفريقائى شرکت کند.

به‌طور کلى مى‌توان گفت که سياست خارجى بحرين براساس همکارى‌هاى بين‌المللي، حل مسالمت‌آميز اختلافات و رعايت اصل احترام متقابل و عدم مداخله در امور داخلى کشورها و وفادارى به منشور سازمان ملل متحد استوار است. (نطق شيخ‌محمدبن مبارک آل خليفه وزير امور خارجهٔ بحرين در بيست و نهمين اجلاس عمومى سازمان ملل متحد(۱۷ سپتامبر ۱۹۷۴))

نقش عوامل خارجى و مؤثر در سياست خارجى

از آنجا که عربستان‌سعودى همسايهٔ نزديک بحرين است و کمک‌هاى مالى فراوانى به بحرين نموده و مى‌نمايد، از اين رو عواملى مؤثر در تعيين خط‌ مشى‌هاى ايجاد اين کشور مى‌باشد.

از سوى ديگر عدم برخوردارى از يک سيستم دفاعى نيرومند و احساس ضعف در اين مورد، بحرين را متمايل و متکى به قدرت‌هاى ديگر ساخته است. بدين جهت علاوه بر تکيه به پوشش دفاعى عربستان‌سعودى و ارتش کوچک به نيروهاى خارجى از منطقهٔ خليج‌فارس نيز چشم دوخته است.

در اين راستا مى‌توان از پايگاه مهم دريائى آمريکا در منطقهٔ الجفير که قبلاً متعلق به انگليسى‌ها بود و پس از تخليهٔ قواى انگلستان، اين بندر با کليهٔ تجهيزات آن به‌موجب قراردادى به نيروى دريائى آمريکا واگذار شد و هم‌اکنون نيز مورد استفادهٔ آنان است، به‌عنوان يکى از عوامل خارجيِ دخيل در سياست خارجى بحرين نام برد.

موقعيت منطقه‌اى

کشور بحرين از ديرباز به‌دليل موقعيت استراتژيکى و جغرافيائى و قرارگرفتن در آب‌هاى خليج‌فارس از اهميت خاصى برخوردار بوده است. در گذشته اين کشور به‌عنوان راه‌ ارتباطى بين اروپا و هند و به‌عنوان يک مرکز تجارى بين خاور دور، شبه قارهٔ هند و کشورهاى خاورميانه مورد توجه بسيار قرار داشته است. همچنين چه درگذشت و چه امروز به‌دليل وجود پايگاه نظامي، در آن، داراى اهميت ويژه‌اى است.

از طرفى بحرين با واقع شدن در قلب کشورهاى نفت‌خيز حوزه‌ٔ خليج‌فارس، مکان مناسبى براى جذب پول‌هاى به‌دست آمده از فروش نفت به شبکه‌هاى بين‌المللى بانکى و پولى بوده و هست و مرکز سرمايه‌گذارى خارجى در منطقه به‌شمار ميِ‌رود.

موقعيت اين کشور با ايجاد پل ارتباطى بين بحرين و عربستان‌سعودى که در سال ۱۹۸۶ افتتاح شد، تقويت شده و احداث اين پل نقش مؤثرى در زمينه‌هاى مختلف به‌خصوص از نظر سياسي، امنيتى و اقتصادى براى بحرين داشته است.

عضويت در مجامع و سازمان‌هاى بين‌المللى

بحرين در سازمان‌ها و مجامع بين‌المللى متعددى عضو مى‌باشد که مهمترين آنها عبارتند از:

- سازمان ملل (UN)

- سازمان توسعهٔ صنعتى ملل متحّد (UNIDO)

- کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحّد (UNCTAD)

- يونسکو (UNESCO)

- سازمان کنفرانس اسلامى (OIC)

- نهضت عدم تعهّد (NAM)

- گروه ۷۷ (کشورهاى در حال توسعه 77-G)

- سازمان تجارت جهانى (WTO)

- سازمان خواربار و کشاورزى (FAO)

- بانک بين‌المللى بازسازى و توسعه (IBRD)

- سازمان بين‌المللى هواپيمائى کشورى (ICAO)

- سازمان بين‌المللى کار (ILO)

- سازمان بين‌المللى دريائى (IMO)

- سازمان بهداشت جهانى (WHO)

- سازمان‌هاى صليب‌سرخ و هلال‌احمر (LORCS)

- اتحاديهٔ جهانى پست (UPU)

- فدراسيون جهانى اتحاديه‌هاى کارگرى (WFTU)

- سازمان هواشناسى بين‌المللى (WMO)

- سازمان بين‌المللى ماهواره‌هاى دريائى (INMARSAT)

- کنسرسيوم بين‌المللى ماهواره‌هاى مخابراتى (INTELSAT)

- پليس بين‌الملل (INTERPOL)

- کميتهٔ بين‌المللى المپيک (IOC)

- سازمان استاندارد بين‌المللى (ISO)

- اتحاديهٔ بين‌المللى مخابرات (ITU)