انگیزه‌های حساب‌کشی چهل‌ساله از دولت روحانی

ایرنا: دولت «حسن روحانی» در سال پایانی خود قرار دارد؛ دولتی که در شرایط سخت سال ۹۲ شکل گرفت. از یک سو به دلیل تحریم‌های سازمان ملل و کشورهای عضو شورای امنیت، وضعیت اقتصادی و روابط خارجی ایران با بدترین وضعیت در طول سال های بعد از انقلاب مواجه بود و از سوی دیگر سرمایه اجتماعی و رابطه دولت- ملت به دلیل اتفاقات سال ۸۸ در وضعیت نامطلوبی قرار گرفته بود. این مشکلات باعث شده بود که روزهای منتهی به انتخابات ریاست جمهوری در سال ۹۲ در فضایی آکنده از تردید سپری شود.

با توجه به این فضا، روحانی به عنوان یکی از باسابقه‌ترین سیاستمردان جمهوری اسلامی ایران که همواره رابطه نزدیکی با مقام معظم رهبری و مرحوم آیت الله هاشمی به عنوان بزرگان نظام داشت وارد فضای انتخابات شد و با اعلام ضرورت توجه همزمان به حقوق و صنایع هسته‌ای و معیشت مردم توانست اعتماد مردم را جلب کرده و به ریاست جمهوری برسد.

سیاست‌های روحانی در حوزه رفع تحریم و تنش‌زدایی از روابط خارجی ایران، مورد تایید مجموعه سران نظام هم قرار گرفت به نحوی که رهبری سخن از «نرمش قهرمانه» به میان آوردند و خود هدایت، راهبری و خط‌دهی مذاکرات هسته‌ای را بر عهده گرفتند. البته تنها رهبری نبودند که از سیاست‌های دولت حمایت می‌کردند. انعقاد برجام در سال ۹۴ و پیام‌های تبریک سران نظام و مسئولان نهادهای مختلف در این زمینه گواه همراهی مجموعه نظام با سیاست‌های دولت بود که این حمایت‌ها مخصوصا از سوی مقام معظم رهبری همچنان استمرار دارد.

بررسی آمارهای اقتصادی و فضای اجتماعی ایران بعد از رفع تحریم‌ها که در سایه برجام اتفاق افتاد نشان از آن دارد که اقتصاد ایران به آرامش رسید و ثبات پیدا کرد و ایران توانست با گذر از رشد منفی به رشد مثبت اقتصادی دست پیدا کند. آزاد شدن پول‌های بلوکه شدن ایران در کشورهای مختلف یکی دیگر از دستاوردهای مهم برجام است. حضور شرکت‌های خارجی در کشور و راه افتادن چرخ صنایع هم در ماه‌های بعد از برجام از برجسته‌ترین اخبار رسانه‌ها بود. قطار پیشرفت‌های ایران سرعت گرفت و همین سرعت دشمنان منطقه‌ای ایران را نگران کرد.

در حوزه اجتماعی هم مردم روزهای شادتر و با آرامش‌تری را سپری می‌کردند؛ خبری از تغییر لحظه‌ای و روزانه قیمت اجناس نبود، بیکاری کم‌تر شد و جوانان و تحصیل کردگان نسبت به آینده کشور و خود امیدوار شدند. وضع معیشت عامه مردم هم رو به بهبود گذاشت و خبری از انبار کردن نیازهای اولیه مردم نبود.

نتایج انتخابات سال ۹۶ که در روزهای قبل از آن مخالفان دولت از رئیس جمهوری تک دوره‌ای سخن می‌گفتند نشان داد که این تنها مجموعه نظام نبود که از سیاست‌های دولت رضایت خاطر داشت بلکه مردم ایران هم از روحانی بابت در پیش گرفتن آن سیاست‌ها راضی بودند و با رای ۲۴ میلیونی که افزایش بیش از ۸ میلیونی را به نسبت به انتخابات سال ۹۲ داشت رضایت خود را نشان دادند این در حالی بود که رقبای حسن روحانی تدارک گسترده‌ای برای شکست او داشتند و در این زمینه از همه ابزارها بهره گرفتند.

اما عالم سیاست روی دیگر خود را به دولت دوازدهم نشان داد؛ دولتی که با توجه به برنامه‌های خود، وعده ادامه سیاست‌های تنش‌زدا در سیاست خارجی و همچنین رفع تبعیض، فقر و حرکت در مسیر توسعه در حوزه داخل را داده بود با  پدیده‌ای غیرقابل پیش‌بینی در عالم سیاست مواجه شد. ترامپی در آمریکا سر برآورد که به هیچ منطق، معاهده و قانونی پایبند نبود و این شد که او با خروج غیرقانونی خود از برجام باعث شد دولت دچار مشکل شود  و به جای تلاش برای تحقق وعده‌ها وقت خود را صرف مبارزه با کارزار فشار حداکثری ترامپ کند.

در حالی که دولت و رئیس آن به عنوان نفر دوم نظام در حال مبارزه با کارزار فشار حداکثری ترامپ است و در جبهه دیگر با ویروس کرونا در اوج تحریم‌ها مبارزه می‌کند، برخی مسئولان که ۴۰ سال را در پست‌های بالای مدیریتی طی کرده و همچنان هم حضور دارند، ژست منتقد به خود گرفته‌ان، گویا تازه از راه رسیده‌اند یا تازه از دانشگاه فارغ التحصیل شده‌اند و باید به مثابه جوانی آرمان‌خواه فقط مطالبه‌گری کنند و نیازی به پاسخگویی ندارند. در حالی که پرسش‌های جدی در مورد دوران مسئولیت آن‌ها وجود دارد.

این مسئولان اقدامات غیرقانونی ترامپ را هم به حساب دولت در حال جنگ و نبرد روحانی می‌نویسند تا به اهداف سیاسی کوتاه‌مدت خود برسند. این در حالی است که افکار عمومی مشاهده می‌کند مسئولانی که مدعی داشتن نسخه اقتصادی برای عبور کشور از مشکلات هستند این مشکلات را حربه‌ای برای تاختن بر دولت کردند، دولتی که در حال اداره کشور در سخت‌ترین شرایط است.

کسانی که ادعای اقتصاددانی می‌کنند آیا اطلاع ندارند بودجه امسال در چه شرایط و با چه کسری‌هایی بسته شده است؟ آیا نمی‌دانند کرونا که هیچ ربطی هم به دولت و تفکرات این آن ندارند همانند دیگر کشورها به اقتصاد تحریم شده و نحیف ایران چه ضررهایی رسانده و دولت چگونه باید این کسری‌ها را حل کند در حالی به منابع دلاری خوددسترسی کافی ندارد.

یکی از همین مسئولان که شائبه‌های جدی در مورد عزم او برای حضور در انتخابات ۱۴۰۰ وجود دارد و برخی منابع هم خبر از این عزم می‌دهند به بهانه اعلام موضع پیرامون نامه یکی از سیاسیون به رهبر انقلاب گفته است: امروزه از یک سو، آمریکا پس از به شهادت رساندن سردار بزرگ جبهۀ مقاومت، شهید حاج قاسم سلیمانی، همچنان به فشار حداکثری خود به ملت ایران ادامه می‌دهد و از سوی دیگر، دولتِ منتسب به طیف سیاسیِ نویسنده نامه، با ناکارآمدی و با بدترین تدابیر، کشور را اداره می‌کند... سیاست‌های لیبرالی این دولت، پول ملی را از خاصیت انداخته و فشار اقتصادی را بر زندگی مردم، مضاعف کرده است. صداقت سیاسی، حکم می‌کرد که پس از شکست برجام، طرفداران مذاکره با آمریکا از ملت ایران عذرخواهی کنند.

چهره‌هایی از این دست مشکلات را حاصل حاکمیت تفکر آمریکایی در اداره کشور در دولت‌های گذشته و فعلی می‌دانند. به بیان بهتر در طول سال‌های بعد از انقلاب به زعم این مسئول ۴۰ ساله، تفکر آمریکایی حاکم بوده است. البته او مشخص نکرده که خود چه نقشی در این حاکمیت آمریکایی داشته چرا که او هم بخشی از همین حاکمیت بوده است.

اینکه مسئولی اعلام کند دولت ایران باید به خاطر اقدامات غیرقانونی ترامپ در خروج از برجام عذرخواهی کند از نکات عجیب عالم سیاست است. نکته دیگر، برازنده شخصیت های مسئول در نظام جمهوری اسلامی نیست که تلاش کنند برای کسب محبوبیت آدرس غلط به جامعه ارائه کنند. دانشجوی ترم اول اقتصاد می‌داند که بخش زیادی از مشکلات کشور در طول سال‌های گذشته انباشته شده‌اند و ربطی به دولتی خاص ندارند. به عنوان مثال تورم در اقتصاد ایران ریشه‌ای بیش از ۵۰ سال دارد. حال نوشتن مشکل تورم به پای دولت روحانی جناحی و سیاسی عمل کردن در لفافه نقد نیست پس چیست؟