ورزش واليبال حدود سال ۱۲۹۹ شمسى يعنى ۸۰ سال قبل، (در سال ۱۳۷۹) توسط جناب آقاى ميرمهدى ورزنده استاد بزرگ ورزش، به ايران به آورده شد و از دارالمعلمين ورزش آغاز به تعليم گرديد. بازى واليبال در ايران در ابتداى امر داراى قواعد خاصى نبود و به شکلهاى مختلف آن را بازى مىکردند. فنون و تاکنيکهاى واليبال نيز مانند قوانين آن پايه و اساس اصولى نداشت و هر بازيکن به ابتکار شخصى و اختصاصى خود که اکثر با مشت و سمبه زدن همراه بود با توپ بازى مىکرد. ليکن در سال ۱۳۰۲ شمسى با استفاده از ترجمه مجلات خارجى قوانينى که در آن زمان در کشورهاى ديگر اجرا مىشد، در ايران نيز تا حدودى از آن پيروى مىگرديد.
طول و عرض زمين در آن موقع ۱۰×۲۰ متر بود و در هر طرف زمين ۹ تا ۱۱ نفر با استفاده از سر و دست، با توپ بازى مىکردند. گردش يا چرخش بازيکنان بطور جدى وجود نداشت و هر کس در هر محلى که بيشتر تخصص داشت به طور ثابت در آن محل بازى مىکرد. از سال ۱۳۰۴ توجه بيشترى از جانب علاقمندان نسبت به اين ورزش معطوف گرديد و ظرف مدت کمى طرفداران بسيارى جذب اين ورزش شدند، به طورى که تمرينات واليبال در سه محل، به طور جدى و مستمر شروع و دنبال شد. اين سه محل عبارتند از:
۱. دارالمعلمين ورزش
۲. کلوپ شايسته يا اجتماعيّون
۳. کلوپ ورزش کالج البرز
محل سوم داراى امکانات و زمينهاى زيادترى بود و در نتيجه جوانان بيشترى به تمرينات اشتغال داشتند. پس از چند ماه تمرين، اولين مسابقه واليبال در سال ۱۳۰۴ بين دو تيم دارالمعلمين ورزش و کوپ شايسته انجام گرديد که با هيجان فراوان توأم بود. چون مسابقه براى مردم تازگى داشت، لذا حضور آنان باعث شد که رقابت بيشترى بين دو تيم مسابقه دهنده به وجود آمده و بر هيجان آن افزوده شود. اين مسابقه مقدمهاى براى توسعه روزافزون اين ورزش گرديد.
براى تمرينات و آماده نمودن افراد کلوپ شايسته يا اجتماعيّون، مرحوم آقاى شمسالدين شايسته که ساليان دراز خدمات ارزندهاى در ورزش کشور انجام دادهاند، تلاش بسيار مىنمود و خود نيز يکى از بازيکنان ورزيده آن دوره محسوب مىشد.
از بازيکنان خوب دوران قديم مىتوان آقايان: حسن گوشه، بديعالله مجذوب، ناصرخان رفيعا، دکتر على کني، دکتر على يوسفي، علىاکبر همايوني، حاجى مقدم، نصراله مقدم، صادق رياحى و چارلى اسمعيلزاده، اوشار، نقابت و پاليزى را نام برد.
بازى واليبال به تدريج به مدارس راه يافت و در اندک زمانى توسط مربيان فارغالتحصيل دارالمعلمين ورزش در مدارس و همچنين شهرستانهاى کشور رواج و عموميّت يافت.
شهرستان اصفهان اولين شهرى بود که بعد از تهران در امر توسعه اين ورزش فعاليت داشت. اولين مسابقه شهرستانهاى ايران بين دو تيم واليبال کالج اصفهان و کالج البرز تهران، برگزار شد.
تهيه توپ واليبال يکى از مشکلات آن زمان بود و براى بازى واليبال اکثراً از توپ فوتبال استفاده مىشد. سرانجام اولين توپ واليبال توسط شخصى به نام قمشهاى ساخته شد.
در سال ۱۳۱۴ يک دوره مسابقه باشگاهى در تهران برگزار گرديد که تيم واليبال باشگاه دربند برنده جام قهرمانى گرديد. در همين سال نيز چند مسابقه دوستانه و تشويقى بين تيمهاى بانوان تهران انجام شد.
در سال ۱۳۱۸ اولين دوره مسابقات واليبال قهرمانى ايران همزمان با مسابقات ساير رشتههاى ورزشى برگزار شد. در ابتداى تأسيس فدراسيونهاى ورزشى (سال ۱۳۲۴)، واليبال و بسکتبال داراى فدراسيون مشترک بود و تا سال ۱۳۳۶ به همين نحو ادامه داشت و همه سال مسابقاتى تحت عنوان قهرمانى باشگاهها، دستجات آزاد، انتخابي، قهرمانى مدارس و دانشکدههاى هر شهرستان و نهايتاً قهرمانى کشور انجام مىگرفت.
اشغال ايران توسط نيروهاى متفقين در جنگ جهانى دوم، ارتباط ورزشى کشور ما به ويژه تيمهاى واليبال را با سربازان اين نيروها به همراه داشت و راهى براى آشنا شدن با واليبال خارج از کشور بود. در آن زمان يک مسابقه دوستانه بين يک تيم از کشورمان با ارتش روسيه در بندر انزلى انجام شد که به نفع ايران خاتمه يافت (بازيکنان اين تيم عبارتند بودند از: شاملو، هاکوپيان، چارلى احمدنيا، شادمان، بزرگمهر، خاتم و ...). مسافرت ورزشکاران اين رشته چه بصورت شخصى و يا ورزشى به خارج از کشور و مشاهده مسابقات واليبال خارجى تأثير فراوانى براى واليبال ايران در بر داشت و اين تغييرات از سال ۱۳۳۱ به بعد کاملاً محسوس بود و پاسهاى قوسى بلند به ابتکار آقاى محمدحسن اشتري، و آبشار زدن با روش جفت در واليبال ثمره اين مسافرتها بود که در آن زمان آبشار زدن با روش لنگ رواج داشت (يعنى پرش به بالا به وسيله يک پا انجام مىشد) و کسانى که با روش جفت آبشار مىزدند مورد پسند جامعهٔ مربيان آن روز ايران قرار نمىگرفتند و مخالف آبشار زدن با روش جفت بودند.
ترجمه کتاب قوانين واليبال در سال ۱۳۳۳ توسط دکتر سيدضياءالدين شادمان رئيس فدراسيون واليبال و بسکتبال وقت و تهيه و تنظيم آن به توسط آقاى کاظم رهبرى رئيس تربيت بدنى آموزشگاههاى پايتخت که از داوران ممتاز واليبال و چند رشته ورزشى در کشورمان بودند اقدام ارزندهاى بود که شکل منظمى را در برگزارى مسابقات واليبال آن زمان فراهم نمود.
موقعیت والیبال پس از انقلاب اسلامی
در سالهای اول پیروزی انقلاب سرعت رشد و توسعه والیبال کاهش یافت، اما رفته رفته این ورزش مانندگذشته در میان جوانان، مشتاقان فراوانی پیدا کرد. کسب مقام اول قهرمانی ارتشهای جهان در سال ۱۳۵۸ افتخار بزرگی برای والیبال ایران به ارمغان آورد. کسب مقام چهارم نوجوانان جهان در سال ۱۳۶۹ در دوبی (مردان) امید فراوانی برای کسب پیروزیهای بعدی بود. تیم مردان در مسابقات آسیائی ۱۹۶۹ به مقام ششم رسید و در قهرمانی آسیا که در کشور کرهجنوبی در سال ۱۳۷۳ برگزار میشد توانست به مقام چهارم آسیا برسد.
کسب مقام اول در مسابقات انتخابی جوانان جهان (مردان) در سال ۱۳۷۱ تایلند و حضور در مسابقات جهانی آرژانتین و کسب مقام دهم جهان از جمله افتخارات قابل ذکر در والیبال مردان به حساب میآید. فعالیت والیبال در قسمت بانوان مجدداً از سال ۱۳۶۲ آغاز شد، تیم ملی بانوان در ۵ دوره مسابقات بینالمللی دهه فجر به کسب مقامهای سوم و دوم نایل شد و در سال ۱۳۷۵ با غلبه بر تیم پرقدرت آذربایجان روسیه به مقام قهرمانی رسید و در دو دوره مسابقات بانوان کشورهای اسلامی عنوان نایبقهرمانی را بهدست آورد. هماکنون در قسمت بانوان ۵۶ مربی بینالمللی درجه ۱ و ۱۰ مربی بینالمللی در درجات ۳ و ۲ و ۲۰ داور بینالمللی به فعالیت مشغول هستند.
در قسمت ناشنوایان تیم مردان ایران در مسابقات جهانی ۱۳۶۷ نیوزیلند به مقام سوم و در مسابقات جهانی ۱۳۷۵ دانمارک به مقام دوم جهان نایل گشت. همچنین در قسمت والیبال تیم معلولین ایران دارنده چندین عنوان جهانی و المپیک میباشد که در حال حاضر در این رشته بهعنوان یک قدرت بلامنازع جهانی شناخته شده است.