رسم خطوط

کودک ابتدا کار خود را از خط کشيدن بايد آغاز کند. ابتدا از خطوط مستقيم، که ممکن است بصورت عمودى يا افقى باشد، و آنگاه خطوط مورب، دايره‌اى و خطوطى که با اندک تغييرى شکل هندسى خاصى را پديد مى‌آورند.


رسم خطوط افقى و عمودى براى کودک آسان است و او از حدود چهارسالگى به اين‌کار موفق مى‌شود و نقاشى‌هاى کودکان جلوه‌اى از اين اقدام است. بکارگيرى عضلات و نحوهٔ حرکت آنها در اين‌امر مؤثر است. دست‌ها و بازوها بايد طورى حرکت کنند که امکان لغزاندن آنها موجود باشد.


براى آموزش خط پس از رسم خطوط از حروف ساده و مشابه استفاده مى‌کنيم ب - پ - ت - ث، و بعد حروف ر - ز - ژ، و بعد س - ش و... و درهمه اينها از ساده به مشکل حرکت مى‌کنيم. آموزش حروف کشيده آسان مبناى خط نويسى است.

تمرين روى زمين

خط نويسى را بايد از بازى آغاز کرده و به جدٌى نوشتن سوق داد. در اين رابطه از انگشت کودک و نوشتن برروى زمين استفاده مى‌کنيم. براى اين‌کار:


لايه‌اى از خاک نرم، ماسه، روى زمين ريخته و پهن مى‌کنيم ( گاهى مى‌توان در اطاق روى صفحه بزرگى از کاغذ يا مقوا يا دريک سينى بزرگ آرد، نمک و... ريخت) تا کودک با انگشت روى آن تمرين خط کند، عدد بنويسد، خط مستقيم رسم کند، دايره‌اى بکشد، نقاشى انگشتى داشته باشد، با انگشت روى خاک چيز بنويسد و اين تمرين مطلوبى براى کودک است.


کودک روى زمين با انگشتان خط کج و معوج رسم مى‌کند و کارش کم‌کم به نوشتن حرف مى‌کشد. نوشتن حرف و کلمات بحقيقت دشوارترين و آخرين مرحله‌اى است که بايد صورت گيرد و در اينجا از حروف آسان‌تر و با خط درشت آغاز مى‌کنيم.

تمرين روى تخته‌سياه

در اين مرحله سعى داريم از تخته‌سياه استفاده کنيم. گچى يا زغالى را در اختيار کودک مى‌گذاريم تا با استفاده از آن تمرين خط کند. حروف ريز و درشت، خطوط صاف و دايره‌اى را رسم کند.


اين کار اگر در کلاس صورت گيرد براى ديگران و خود کودک نيز آموزنده است. زيرا اولاً همه دانش‌آموزان آن را مى‌بينند و مى‌آموزند و ثانياً معلم در حين عمل سعى دارد آن را اصلاح کند و يا بنحوى روشن و مطلوب نقايص کار را به او گوشزد کند و ديگران هم از آن چيز بياموزند. نحوه بدست‌گرفتن گچ، فرم پيچاندن دست و گچ و حدود کشيده‌شدن خط در اين تمرين‌ها معلوم مى‌شود. تجارب نشان‌داده‌اند که کودک از اين طريق بهتر و بيشتر به رغبت مى‌افتد و علاقمندى او زيادتر خواهدشد.

تمرين‌هاى چندحسى

در مواردى مى‌توان از تمرين چندحسى استفاده کرد بدينگونه که:


مثلاً معلم در تخته يا مقوا حرف يا کلمه‌اى را ببرد و بسازد و آن را بدست کودک دهد. طفل آن را ببيند، با دستش آن را لمس کند، با انگشت شکل آن را روى زمين رسم کند، با گچ آن را روى تخته‌سياه بنويسد، با قلم آن را روى کاغذ بنويسد و بهنگامى که ديدن، شنيدن، لمس کردن، حرکات دست با هم هماهنگ و همراه شوند امر نگارش آسان‌تر و مطلب نوشتنى در ذهن تثبيت خواهد شد.