بدون شناخت دانش‌آموزان، ارائهٔ خدمات راهنمايى به آنان امکان‌پذير نيست. کسب اطلاعات معتبر و موثّق در زمينه‌هاى استعداد، رغبت، پيشرفت تحصيلي، هوش، وضع جسمانى و رواني، روابط خانوادگي، نگرش‌ها، تجارب زندگي، نيز شناسائى محدوديت‌هاى دانش‌آموزان که از طريق فنون متعدد راهنمايى حاصل مى‌شوند، مشاور را يارى مى‌دهد تا توصيه‌‌ها و شيوه‌هاى درمانى مناسب‌ترى را براى کمک به آنان پيشنهاد کند. شناسائى در صورتى معتبر و موثّق خواهد بود که اطلاعات حاصله از منابع گوناگون و با شيوه‌هاى متعدد به‌طريق درستى کسب شوند. روش‌هاى شناخت متعدد هستند و مى‌توان آنها را به انواع عيني، ذهني، و عينى - ذهنى تقسيم کرد.
روش شناخت عينى - ذهنى
در اين شيوهٔ شناخت که تلفيقى از شناخت عينى و ذهنى است، مشاور به استفاده از روش خاصى مقيد نيست و براى اطمينان بيشتر از صحت اطلاعات حاصله، هر يک از شيوه‌هاى ذکر شده را که مقتضى بداند بکار مى‌گيرد. در اين روش، که مشاوران عملاً در اکثر موارد بدان تأسى مى‌جويند، شناخت کامل‌تر و دقيق‌ترى از مراجع و مشکلات او حاصل مى‌شود و امکان کمک بهترى براى حل مشکلات مراجع به‌وجود مى‌آيد.