افزایش قیمت سیمان در آبان ۱۴۰۲

سیمان از آن جهت که بر بسط یا توقف ساخت‌وساز می‌تواند تاثیر بگذارد، باید برای تعادل در قیمت آن کوشید و از نوسان‌های ناخواسته جلوگیری کرد. این در وهله اول، به سیاست‌گذاری در تعیین نرخ وابسته است و سایر عوامل را که ناشی از پروژه‌های مختلف تولیدی و حمایتی می‌شوند را در بر می‌گیرد. به همین منظور، خانه سیمان در این مقاله به دلایل افزایش قیمت سیمان در آبان ۱۴۰۲ پرداخته است.

مصالح ساختمانی در قانون جهش مسکن

در جریان اصلاحات و توسعه صنعت ساختمان و مسکن کشور، ماده ۱۳ قانون جهش تولید مسکن به تامین مصالح ساختمانی اختصاص داده است. این قانون به منظور تأمین مصالح ساختمانی، با ایجاد تکالیفی مشخص برای سه وزارتخانه از جمله وزارت صمت، وزارت راه و شهرسازی و وزارت امور اقتصاد و دارایی، به بهبود فرآیند تأمین این مصالح می‌پردازد.
یکی از نکات مهم این قانون، تأکید بر پوشش خطرپذیری ساخت مسکن است. این پوشش خطرپذیری به ویژه در خرید مصالح ساختمانی مهم است و وزارت اقتصاد مکلف به ایجاد امکاناتی مانند پیش‌خرید و سایر ابزارهای پوشش خطرپذیری می‌شود. تأمین مصالح ساختمانی فولاد و سیمان از بورس کالا نیز به‌عنوان یکی از اقدامات مهم در این زمینه است که به آن تاکید شده است.
وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و صمت مطابق تبصره یک این قانون مکلف شده‌اند تا یک آیین‌نامه مرتبط با نحوه تأمین مصالح ساختمانی سیمان و فولاد برای طرح‌های حمایتی مسکن که واسطه را از میان بر می‌دارد، تدوین کنند که علی‌رغم وجود این ملزم، افزایش قیمت سیمان در آبان ۱۴۰۲ رخ داد.
در تبصره ۲ این قانون، وزارت اقتصاد و امور دارایی مکلف به ایجاد امکان خرید مصالح ساختمانی از بورس شده که با این کار، مصالح لازم برای سازندگان مسکن حمایتی (به شرط معرفی از سوی وزارت راه و شهرسازی) فراهم خواهد شد. این اقدام نه تنها به تأمین کم‌هزینه‌تر مصالح ساختمانی کمک می‌کند بلکه به کاهش قیمت تمام‌شده مسکن نیز منجر خواهد شد.

از دستورات رییس دولت تا جدال‌های فرومانده

در میانه شهریور ماه و ادامه آن در آبان ماه ۱۴۰۲ قیمت سیمان در ایران دچار تغییرات قابل ملاحظه‌ای شد. بر این اساس، قیمت سیمان در ایام شهریورماه دچار افزایش شد و سپس از هفته سوم شهریور به بعد در یک پیک ثابت قرار گرفت، به‌طوری که قیمت هر پاکت سیمان در این بازه، میان ۴۶ هزار تا ۷۵ هزار و ۵۰۰ تومان گزارش شده است.
به‌عنوان عاملی که توانسته به سردرگمی بازار و افزایش قیمت سیمان در آبان ۱۴۰۲ منجر شود می‌توان به بلاتکلیفی در نرخ گاز صنایع اشاره داشت. همچنین مانند همیشه، نرخ دلار و اخبار مرتبط با مذاکرات سیاسی بر بازار سیمان تاثیرگذار خواهند بود. با این حال تاکید می‌شود که مسائلی مانند ساخت‌وساز مسکن، رکود در بازار و نبود نقدینگی باعث تاثیر بر قیمت‌ها و افزایش آن در هفته‌های گذشته باشند.
به گفته حمید فرمانی، رئیس هیات مدیره انجمن سیمان، کاهش به‌وجودآمده در قیمت سیمان ناشی از ثبات در عرضه، افزایش تولید و علل مشابه اتفاق افتاده است و به رکود ارتباطی ندارد.
او اضافه کرد که قیمت حال حاضر هر کیسه سیمان در بورس کالا ۴۷ هزار تومان است که این میزان تا ۵۳ هزار تومان نیز افزایش یافته است. از آنجایی که مالیات بر ارزش افزوده و هزینه حمل بر افزایش قیمت سیمان در آبان ۱۴۰۲ اثر قابل ملاحظه‌ای دارد، این رقم باز هم دچار افزایش شده و تا ۶۵ هزار تومان نیز نوسان خواهد کرد. این در حالی است که قیمت هر کیسه سیمان در تابستان سال ۱۴۰۰ به ۱۲۰ هزار تومان می‌رسید.

احتمال خروج سیمان از بورس کالا با نظر هیئت کارشناسی

ممکن است دستورات و تدابیر مقامات در جهت کنترل بازار و کاهش قیمت‌ها تاکنون نتوانسته باشد تغییرات بزرگی در قیمت‌ها ایجاد کند اما این دستورات ممکن است به عنوان مقدمه‌ای برای خروج سیمان و فولاد از بورس کالا تلقی شوند. این خروج از بورس ممکن است به عنوان یک تدبیر اضطراری در راستای کاهش قیمت‌ها و تأمین مصالح ساختمانی برای نهضت ملی مسکن اتخاذ شده باشد.
این تصمیم می‌تواند از طریق ایجاد هیئت‌های کارشناسی برای بررسی عرضه سیمان و فولاد در بورس کالا به منظور تطابق با اهداف کاهش قیمت ساخت و تأمین نیازهای مسکن ملی پیاده‌سازی شود. از طریق این اقدام، ممکن است مقامات قصد داشته باشند تا با تنظیم بازار و جلوگیری از نوسانات نامطلوب قیمتی، به کنترل بهتر بازار و ایجاد ثبات در قیمت‌ها برای مصالح ساختمانی بپردازند که البته جلو افزایش قیمت سیمان در آبان۱۴۰۲ را نگرفت.
به نظر می‌رسد که در هفته سوم ماه شهریور قیمت سیمان ثابت شده و دیگر تغییرات قیمتی چشمگیری رخ نداده است. این ممکن است به معنای ورود به یک دوره ثبات در بازار سیمان باشد.
از طرفی، توقف جدال‌ها بر سر توقف یا ادامه عرضه سیمان در بورس به یک نقطه پایان رسیده و ممکن است در حال حاضر دست دلالان از بازار سیمان کوتاه مانده باشد. این نشان می‌دهد که احتمالا تا زمانی که جدال میان طرف‌های مختلف ادامه نداشته باشد، نوسانات قیمتی نیز ممکن است از بین رفته و نرخ‌ها ثابت بمانند.

تصمیمات احتمالی وزارت‌خانه‌های ذی‌ربط

تحلیل‌ها نشان می‌دهند که رکود در صنعت ساخت و ساز در چند ماه گذشته، تاثیرات منفی بر قیمت مصالح ساختمانی داشته است و باعث کاهش قیمت‌ها در بیشتر مراحل این صنعت شده است.
بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی نیز اعتقاد دارد که بورس کالا نقش پنهانی در گرانی مصالح ساختمانی داشته است. او عرضه سیمان و فولاد در بورس کالا را به‌عنوان یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت سیمان در آبان۱۴۰۲ مطرح و بیان کرده در صورتی که برخی از فعالان بورس در این زمینه اصرار نکنند، قیمت‌های پایه باید تنظیم شوند.
با این حال، قیمت سیمان در ماه‌های اخیر تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گرفت که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
1. در تیر ماه، قیمت سیمان در حال افزایش بود. این افزایش ممکن است به دلیل شرایطی مانند قطعی برق در فصل گرما و افزایش قیمت سوخت صورت گرفته باشد. این امور تاثیر مهمی در تعیین قیمت سیمان دارند.
2. از مرداد به بعد، قیمت سیمان کاهش یافت. این کاهش ممکن است به دلیل وجود رکود در بازار ساخت و ساز باشد. رکود می‌تواند تقاضا برای مصالح ساختمانی را کاهش دهد و این به کاهش قیمت‌ها منجر شود.
3. وزارت صمت به عنوان یک سازمان دولتی وارد این بازار شده و مدیریت عرضه سیمان را به عهده گرفته است. این تداخل ممکن است به مدیریت بهتر تأمین سیمان، کاهش نوسانات بازار و جلوگیری از افزایش قیمت سیمان در آبان ۱۴۰۲ منجر شده باشد و ایجاد روند کاهشی در بازار سیمان را تسهیل کرده باشد.

تامین سوخت، یک موضوع اساسی

این بدیهی است که عواملی چون قیمت مواد اولیه، قیمت سوخت و انرژی، و تأمین انرژی به‌طور مستقیم بر هزینه تولید سیمان و قیمت نهایی سیمان تأثیر قابل ملاحظه‌ای دارند، اما اختلاف تولیدکنندگان سیمان با شرکت ملی نفت در مورد تأمین سوخت می‌تواند به‌عدم قطعیت در وضعیت آینده صنعت سیمان منجر شود.
این تأثیر ممکن است به دلیل ارتباط وابسته میان قیمت سوخت و هزینه تولید سیمان باشد. عرضه سیمان در بورس کالا و میزان عرضه و تقاضا در قیمت‌گذاری سیمان نیز اثرگذار هستند.
این در حالی است که تاثیر نرخ ارز در قیمت‌گذاری سیمان کاملا اثبات شده است. زیرا بسیاری از مواد اولیه ممکن است وارداتی باشند.

حسن ختام، آینده قیمت سیمان

تولیدکنندگان سیمان با توجه به افزایش قیمت سیمان در آبان ۱۴۰۲، به‌شدت نگران آینده قیمت سیمان هستند و عواملی مانند حمایت دولت و شرکت ملی نفت از کارخانه‌داران سیمان، تامین سوخت به قیمت مناسب و عرضه سیمان در بورس کالا می‌توانند بر تعادل نرخ، اثرگذار باشند.
عرضه سیمان در بورس کالا باعث بهبود وضعیت تجاری و افزایش سود تولیدکنندگان می‌شود. این اقدام ممکن است بر کاهش قیمت برای مصرف‌کننده، تاثیر مستقیم داشته باشد. با وجود این لازم است در اولین فرصت، محدودیت‌های عرضه و تقاضا برای کنترل آینده قیمت سیمان برداشته شوند.
عوامل مختلفی از جمله نرخ ارز، قیمت سوخت، عرضه و تقاضا، هزینه‌های تولید مانند حمل و نقل، آب و برق، کارگران و تکنسین‌ها بر آینده قیمت سیمان می‌توانند تاثیر قابل توجهی بگذارند. بر این اساس، برای تحلیل بهتر قیمت سیمان لازم است به پروژه‌های آب‌رسانی و نرخ خوراک پالایشگاه‌ها نگاهی انداخت و آن‌ها را از منظر زمان بهره‌برداری و ظرفیت تولید مورد بحث قرار داد.