۲۳ تیر، سالروز تشکیل نخستین دوره مجلس خبرگان رهبری

خبرگزاری صدا و سیما: انتخابات نخستین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۱۹ آذر سال ۶۱ برگزار و ۷۵ نماینده بوسیله رای مستقیم مردم انتخاب شدند.
 
مهمترین اقدام در کارنامه مجلس اول خبرگان رهبری، تلاش به موقع آن پس از ارتحال حضرت امام خمینی در تعیین حضرت آیت الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب اسلامی است.
 
تاملی در وظایف خطیر و حساس خبرگانِ ملت در برهه‌های مختلف تاریخ انقلاب، می‌تواند به‌خوبی تبیین کننده جایگاه این مجلس مهم باشد.
 
"مجلس خبرگان، تقویت رهبری است" این جمله امام راحل، عنوانِ پارچه نوشته‌ای بود که در بیست و سومین روز تیرماه سال ۶۲، در مراسم گشایش نخستین دوره مجلس خبرگان رهبری، بر بالای جایگاه هیئت رئیسه نصب شد. جمله‌ای که شاید بتوان آنرا تبیین کننده یکی از مهم‌ترین رسالت‌های خبرگانِ ملت عنوان کرد.
 
می‌توان اصل ۱۰۸ قانون اساسی را محور شکل‌گیری و اقدامات اولیه مجلس خبرگان نامید. این اصل تقریبا همه کلیات نخستین دوره این مجلس را تعیین کرده که بنابر آن، کلیه ضوابط و قوانین درخصوص تعداد و شرایط خبرگان، کیفیت انتخاب آن‌ها و آیین‏‌نامه داخلی جلسات، توسط فق‌های اولین شورای نگهبان تهیه شد و پس از تصویب در صحن خبرگان، به تصویب امام راحل رسید.
 
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سه گانه مهمی را به عنوان وظایف اصلیِ خبرگان ملت تعیین کرده است.
 
نخستین مورد، برگرفته از اصل ۱۰۷ قانون اساسی است و بیان می‌کند؛ تعیین رهبر بر عهده خبرگان منتخب مردم است.
 
بر این اساس خبرگان وظیفه دارند تا درباره همه فق‌های واجد شرایط و بنابر اصل‌های ۵ و ۱۰۹ قانون اساسی بحث و بررسی کنند و شخص واجد شرایط را انتخاب و به مردم معرفی کنند.
 
دومین وظیفه به اصل یکصد و یازدهم قانون اساسی برمی‌گردد و عبارت است از نظارت بر بقا و استمرار شرایط رهبری. در این مورد اعضای مجلس خبرگان باید برمبنای قانون اساسی، بر نحوه ایفای مسئولیت رهبر به‌عنوان حاکم نظام اسلامی نظارت کنند.
 
وظیفه سوم که شاید بتوان آنرا حساس‌ترین و مهم‌ترین مسئولیت خبرگان ملت برشمرد، انتخاب رهبر در نظام جمهوری اسلامی است.
در صورت رحلت، کناره گیری یا عزل رهبر، خبرگان موظفند در اسرع وقت نسبت به تعیین و معرفی رهبر جدید اقدام نمایند.
 
*جلسه‌ای سرنوشت‌ساز
جلسه خبرگان در چهاردهمین روز خرداد ۶۸ و در ششمین سالِ عمر مجلس اول خبرگان، به‌عنوان نقطه عطفی ماندگار در تاریخ این مجلس لقب گرفت، روزی که لحظه لحظه آن برای کشور و حتی جهان اسلام، تاریخ‌ساز و ترسیم کننده نقشه راه انقلاب اسلامی ملت ایران بود.
با رحلت جانگداز معمار کبیر انقلاب اسلامی، اعضای خبرگان گردهم آمدند تا برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده دشمنان نظام اسلامی، شخصیتی را که دارای ویژگی‌های ذکر شده در قانون بوده و اعضا برای انتخابش اجماع دارند، به‌عنوان رهبری نظام پس از امام خمینی (ره) انتخاب کنند.
پس از ساعت‌ها شور و مشورت بالاخره اکثریت اعضای خبرگان ملت، به انتخاب آیت الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب رای می‌دهند و به این ترتیب، نظام اسلامی یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین گردنه‌های تاریخی خود را با عنایت الهی و بصیرت اعضای خبرگان ملت، با موفقیت پشت سر می‌گذارد.
 
*کمیسیون‌های مجلس خبرگان
وظایف خبرگان ملت در ۶ کمیسیون تعریف شده است:
 

     ۱) کمیسیون تحقیق موضوع اصل یکصدویازده قانون اساسی: به منظور اجرای اصل یک‌صد و یازدهم قانون اساسی و برای نظارت بر استمرار شرایطی که در اصل پنجم و یک‌صدونهم قانون اساسی برای رهبری ذکر شده است و تصمیم‌گیری در موارد فقدان آن، تشکیل می‌شود.
    ۲) کمیسیون آئین‌نامه، موضوع اصل ۱۰۸ قانون اساسی: به منظور بررسی و تدوین قوانین مربوط به خبرگان، از جمله انتخابات و آیین‌نامه داخلی مجلس خبرگان، تشکیل می‌گردد.
    ۳) کمیسیون اصل ۱۰۷ و ۱۰۹ قانون اساسی: درباره همه موارد مربوط به شرایط و صفات رهبر و درباره همه کسانی که در مظانّ رهبری قرار دارند، تحقیق و بررسی به عمل آورد و نتایج آن را به هیئت رئیسه ارائه می‌کند. گزارش این کمیسیون، سرّی تلقی می‌شود و به صورت اسناد طبقه‌بندی شده، حفاظت می‌گردد و بدون تصویب مجلس خبرگان، در اختیار دیگری قرار نمی‌گیرد، مگر رهبری، که در صورت لزوم به اطلاع وی می‌رسد.
    ۴) کمیسیون بررسی راه‌های پاسداری و حراست از ولایت فقیه: تحقیق، معرفی و تدریس و ترویج اندیشه حکومت اسلامی و ولایت فقیه.
    ۵) کمیسیون سیاسی ـ اجتماعی: بررسی و اطلاع رسانی مسایل سیاسی اجتماعی در ارتباط با وظایف خبرگان.
     ۶) کمیسیون امور مالی و اداری: بررسی امور مالی و اداری مجلس خبرگان.

 
*اهمیت جایگاه خبرگان در جامعه اسلامی
وقتی در نظام اسلامی، دین‌شناسی، عدالت، مدیریت و تدبر از ویژگی‌های اصلی رهبر جامعه به‌شمار می‌رود، بدون شک تشخیص و تعیین سکاندار جامعه اسلامی، امری خطیر و دشوار خواهد بود؛ لذا تعیین رهبری انقلاب اسلامی بر مبنای قانون اساسی بر دوش خبرگانی نهاده شده که علاوه بر فقاهت و اجتهاد در دین مبین اسلام، به سلاح بصیرت سیاسی و اجتماعی هم مجهز هستند و می‌توانند در گذرگاه‌های حساس و سرنوشت‌ساز، فردی لایق را برای هدایت انقلاب در مسیر ارزش‌ها معرفی و منصوب کنند.
 
از سوی دیگر می‌توان با تاملی در اهمیت جایگاه رهبری در نظام سیاسی اسلام و نقش یگانه او در راهبریِ قوای سه گانه، ترسیم سیاست‌های کلی نظام و ممانعت از انحراف نهاد‌های قانونی کشور؛ به جایگاه منحصر به‌فرد و پراهمیت مجلس خبرگان پی برد، مجلسی که حالا در پنجمین دوره هشت ساله خود قرار دارد.